भुपेन्द्र जि.सी, काठमाडौं

सन्जोक राई अखिल नेपाल फुटबल संघ (एन्फा) ले उत्पादन गरेको स्वर्णिम ब्याचका सदस्य हुन् । तर एकेडेमीमा आफूसँगै खेलेका सहकर्मी राष्ट्रका लागि एक पछि अर्को उपाधि जितिरहँदा सन्जोक भने आफ्नै कारणले टोलीमा थिएनन् । एकेडेमी छाडेका झन्डै ६ वर्षपछि सन्जोकले राष्ट्रिय टोलीमा डेब्युको अवसर पाए । र दोस्रो खेलमा गोल गर्दै घरेलु मैदानमा फाइनलकै प्लेयर अफ द म्याच समेत बने ।

एक समय राष्ट्रिय फुटबलको सेरोफेरोबाट टाढिएका सन्जोक आफैंले पनि सोचेका थिएनन्, उनी राष्ट्रिय टोलीको गोलको खडेरी तोड्ने खेलाडी बन्नेछन् भनेर । फाइनलमा बंगलादेशविरुद्ध सोमबार दशरथ रंगशालामा नेपालले उपाधिको लागि खेल्दा टोलीमाथि गोल गर्नैपर्ने दबाब थियो । लिग चरणमा गोलका थुप्रै अवसर सिर्जना गरेपनि फिनिसिङमा नेपाल कमजोर रहेको थियो ।

फाइनलमा प्रशिक्षक बालगोपाल महर्जनले रणनीति परिवर्तन गरे । अघिल्ला खेलमा सेन्टर मिडफिल्डमा खेलेका सन्जोकलाई केहि माथि पठाउँदै विशाल राईलाई उनको स्थानमा ल्याए । नतिजा सन्जोकले आफ्नो क्षमता प्रस्तुत गर्दै १ गोल र १ असिस्टसँगै नेपालको गोल खडेरी मात्र तोडेनन्, उपाधि जितेको फाइनलका प्लेयर अफ द म्याच नै भए ।

खेलको १८ औं मिनेटमा सन्जोकको गोलमा नेपालले अग्रता लिएको थियो । उक्त गोल नेपालले अन्तर्राष्ट्रिय फुटबलमा ७ खेल र १८ महिनापछि गरेको थियो । सन्जोकले दोस्रो गोलका लागि पनि चलाखीपूर्ण फ्लिक पास दिँदै विशाल राईलाई गोलको अवसर सिर्जना गरिदिएका थिए ।

‘गोल गरेपछि एकदमै खुसी भएँ । प्रशिक्षकले विश्वास गर्नुभएको थियो । तर त्यसअनुसार पहिलो र दोस्रो खेलमा त्यति राम्रो हुन सकेन’, उपाधि जितेपछि सन्जोकले भने ।

‘खेलाडी भएपछि सबैको राष्ट्रिय टोलीबाट खेल्ने सपना हुन्छ । नेपालको टोलीबाट खेल्दा दबाब बढी हुने रहेछ । नयाँ खेलाडी । राम्रो भएन भने दर्शकहरुले पनि केहि भन्ने हो की डर’, उनले पहिलो डेब्यू खेल सम्झँदै भने ।

सन्जोक सिनियर खेलाडीले पनि राम्रो सहयोग गरेको बताउँछन् । ‘दाईहरुले पनि राम्रो गर भनेर सम्झाई रहनुहुन्थ्यो । किरण दाईले तिमीहरुलेनै गर्नुपर्छ र पालो तिमीहरुको नै हो भनिरहनु भएको थियो’, उनले भने ।

‘दर्शकहरुमा यो खेलाडी राम्रो छैन भन्ने थियो । त्यो गलत सावित गर्न एउटा इख पनि थियो । अब त मैले गर्नुपर्छ भन्ने मनमा लिएर फाइनलमा मैदान उत्रेको थिएँ र राम्रो पनि भयो’, सन्जोकले थपे ।

स्वर्णिम आठौं ब्याचका सदस्य

नेपालको आधुनिक फुटबलमा राष्ट्रिय टोलीले हासिल गरेको हरेक सफलतामा एन्फाको आठौं ब्याचको महत्त्वपूर्ण भूमिका रहेको छ । फरवार्ड विमल घर्ती मगर, मिडफिल्डर अन्जन विष्ट र डिफेन्डर अनन्त तामाङले टिनएजमै लगातार राष्ट्रिय टोलीको पहिलो रोजाइमा खेले । त्यसपछि दीनेश राजवंशी टोलीमा जोडिए र यू-१९ राष्ट्रिय टोलीमा खेलेका तेज तामाङ पनि नियमित छन् । तेज एकेडेमीका उत्पादन होइनन्, तर उनले नेपालले सन् २०१५ को साफ च्याम्पियनसिप उपाधि जित्दा मिडफिल्ड सम्हालेका थिए । उक्त ब्याचका सुरुवाती कप्तान हेमन्त थापामगर पनि टोलीको वरपर नै छन् । छिरिङ गुरुङले केहि महिनाअघि डेब्यु गरे र अहिले टोलीका सदस्य छन् ।

सन्जोक फुटबल वरपर रहेपनि मुख्य अवसरमा भने सधैं आफ्नै निर्णयका कारण राष्ट्रिय टोलीको सेरोफेरोबाट बाहिर रहे । सन् २०१५ मा आफ्ना सहकर्मी साफ यू-१९ को तयारी गरिरहँदा उनले इन्डियन लाहुरेमा भिड्ने निर्णय लिए । यता नेपालले उपाधि उचाल्यो तर दुर्भाग्य सन्जोक सफल भएनन् । उनीजस्तै लाहुरेमा भर्ति हुन चाहेर सफल भएका उदाहरण पनि धेरै छन् । आठौं ब्याचकै विकास थापा, किरण सुनार, शिव सुवेदी, लगायत खेलाडी भारतीय सेनामा छन् । डिफेन्डर आकाश थापामगरले भने साफ यू-१९ जितेपछि बेलायतको लाहुरे बन्ने निर्णय गरेका थिए र उनी त्यसयता फुटबलमा फर्किएका छैनन् ।

उक्त ब्याचका अधिकांश खेलाडी अहिले पनि शीर्ष श्रेणी फुटबलमा नै व्यस्त छन् । केहिले खेल्न छाडेर लाहुरेको जागिर रोजे, त केहि फुटबल वरपर भविष्य खोजिरहेका छन् । सन्जोकका लागि लाहुरे बन्ने प्रयासमा यू-१९ साफ गुमाउनु महँगो सावित भयो । आफ्ना सहकर्मी एक पछि अर्को प्रतियोगिता खेल्दै सफलता हात पार्दा सन्जोक मोफसल फुटबलमा व्यस्त रहे । उनी फुटबलमा मिहिनेत गरे सफलता पाइन्छ भन्ने लक्ष्यसाथ अघि बढे ।

मोफसल फुटबल खेलिरहेका संजोक राजुकाजी शाक्यको प्रशिक्षकत्वमा एएफसी यू-२३ छनोटका लागि टोलीमा समावेश भए । त्यसपछि सहिद स्मारक ए डिभिजन लिगका लागि च्यासल युथ क्लबसँग सम्झौता गरे । लिगमा औसत प्रदर्शन गरेका उनलाई च्यासलले आफू नखेलेको प्रतियोगितामा स्थानीय टोली झापा-११ बाट खेल्न मौखिक स्वीकृति दियो । तर एक प्रतियोगितामा दुवै टोलीले खेल्ने भएपछि झापा-११ बाट खेल्दा सन्जोक समस्यामा परे । उनी र डिफेन्डर निशान खड्का च्यासलविरुद्ध नै खेल्दै जितेपछि च्यासलले एन्फामा उजुरी दियो । नतिजा एन्फाले दुवै खेलाडीलाई ६ महिना प्रतिबन्ध लगायो ।

घरेलु फुटबल खेल्न नपाएको भन्दा बढी दुख उनीहरुले तब पाए जब दुवै खेलाडीको नाम १३ औं दक्षिण एसियाली खेलकुदको प्रारम्भिक प्रशिक्षणमा परेर पनि प्रतिबन्धका कारण खेल्न पाएनन् । घरेलु मैदानमा भएको उक्त प्रतियोगिताका लागि सन्जोक र निशान टोलीमा पर्ने सम्भावना बलियो थियो । तर प्रतिबन्धका कारण एन्फाले प्रशिक्षणमा सहभागी हुन नदिएपछि उनीहरु निराश भए ।

ए डिभिजन लिगमा पनि लिगका सुरुवाती ६ खेल दुवैले गुमाए । रुस्लान थ्री स्टार क्लबले अन्तिम ७ खेलका लागि भएपनि दुवैलाई अनुबन्ध गर्यो । सुरुवाती खेलमा केहि कमजोर देखिएको थ्री स्टारले यी दुइको आगमनसँगै नतिजा पनि सुधार्यो । दुवैको प्रदर्शन राम्रो थियो र मोफसलमा पनि लय कायम नै राखे । प्रशिक्षक बालगोपाल महर्जनले दुवै खेलाडीलाई विश्वकप छनोटको तयारीमा बोलाइएको ५८ खेलाडी सम्मिलित बन्द प्रशिक्षणमा समावेश गरेपछि उनीहरुको पुनरागमन यात्रा सुरु भएको थियो ।

सन्जोकको बाल्यकाल

झापाको बिर्तामोडमा बुबा सहेन्द्र बहादुर राई आमा शान्ता कुमारी राईको माईलो सन्तानको सन्जोकको जन्म भएको हो । उनमा सानैदेखि फुटबलप्रति मोह, लगाव र रुचि थियो । उनी ८-९ वर्षको उमेरदेखि नै फुटबल खेल्न थालेका थिए । उनलाई सानोमा बुबाले फुटबल खेल्दा साथ दिएपनि आमाले भने गाली गर्ने सन्जोक सम्झन्छन् । गाउँमा दाईहरुबाट पनि राम्रो साथ पाएको सन्जोक बताउँछन् ।

सन्जोक १२ वर्षको उमेरमा धरानस्थित एन्फा एकेडेमीमा बसेका थिए । त्यहाँ २-३ वर्ष बसेपछि काठमाडौं आएका थिए । यू-१६ उमेर समूहमा लगातार राष्ट्रिय टोलीबाट खेलेपनि त्यसपछि लाहुरे बन्ने हुटहुटिले उनलाई फुटबलबाट टाढा लागेको थियो । तर त्यसपछि लामो संघर्षपछि उनी फेरी फुटबलमा फर्किएका छन् । उनी सफलताको सबै श्रेय आफ्नो परिवारलाई दिन्छन् ।

सन्जोकले गत वर्ष थ्री स्टार क्लबमा प्रशिक्षक मेघराज केसीको नेतृत्वमा खेलेका थिए । केसी सन्जोकलाई राम्रो बेस भएको र स्कोर गर्ने पावर भएको खेलाडी बताउँछन् । ‘नेपालमा प्राय: आ–आफ्नो ठाउँबाट सिकेर आएका खेलाडी हुन्छन् । धेरैको बेस त्यति राम्रो हुँदैन । सन्जोक एउटा सानैदेखि बेस भएको खेलाडी हो । उसको मिहिनेत र बेस राम्रो भएको हुँदा यति चाँडै फुटबल टोलीमा आएर स्कोर गर्न सकेको हो’,केसीले हाम्रो खेलकुदसँग भने ।

‘उनको स्कोरिङ पावर राम्रो भएर नै हामीले टोलीमा राखेका थियौं । हामीले लिगमा बीचमा टोलीमा समावेश गरेपनि उसले राम्रो स्कोर निकालेको थियो । स्कोरिङ र बेसिक राम्रो भएर नै उनलाई टोलीमा खेल्न सहज भयो,’ केसीले आफ्नो अनुभव साटे ।

सन्जोकलाई रोहित चन्द र लिओनल मेस्सी मनपर्ने खेलाडी हुन् । दुवै खेलाडीबाट धेरै कुरा सिक्न पाएको उनले बुझेका छन् । अझ रोहितसँग आफ्नो डेब्युमा सँगै खेल्न पाउनुलाई उनले दुर्लभ अवसरको रुपमा लिएका छन् । सिनियर खेलाडी रोहित र किरण चेम्जोङले लगातार आफ्नो मनोबल बढाउने र हौसला दिइरहने उनले बताए ।

सन्जोकले राष्ट्रिय टोलीमा सुरुवात राम्रो भएपनि यसलाई निरन्तरता दिन ठूलो चुनौती हुने बुझेका छन् । ‘राष्ट्रिय टोलीमा नियमित हुन अझै मिहिनेत गर्नुपर्ने छ । फेरि परिन्छ वा परिदैन भन्ने नै पक्का छैन । मान्छेले सोच्यो र आँट्यो भने गर्न सक्ने रहेछ’, सन्जोकले भने ।

पहिलो प्रतियोगितामा धेरै सकारात्मक कुरा सिकेको सन्जोकको बुझाइ छ । घरेलु मैदानमा सुखद डेब्यु गर्ने अवसर जुरेको सन्जोकलाई अब आउने दिनमा यसै लयलाई निरन्तरता दिनु छ । त्यसका लागि के गर्नुपर्छ भन्ने आफ्नो खेल जीवनको भोगाइबाट पनि उनले सिकेका छन् ।