काठमाडौं (हाम्रो खेलकुद)– नेपालले दक्षिण एसियाली राष्ट्रका पुरुष राष्ट्रिय फुटबल टोलीले खेल्ने एक मात्र प्रतियोगिता साफ च्याम्पियनसिप अहिले सम्म जित्न सकेको छैन । उपाधि नजितेको मात्र होइन फाइनल पनि पुग्न सकेको थिएन । यसपटक भने नेपाली टोलीले पहिलोपटक फाइनल यात्रा तय गर्दै फरक कथा रचेको छ ।

सुरुवाती दुई खेलमा जित निकाल्दै दमदार सुरुवात गरेको नेपालले भारतसँग १–० को हारपछि केहि दबाब महसुस भने गरेको थियो । राउन्ड रोविनको अन्तिम खेलमा बुधबार बंगलादेशलाई १–१ को बराबरी गरेपछि २८ वर्ष लामो इतिहास बोकेको साफ च्याम्पियनसिपमा नेपाल पहिलो पटक फाइनल पुगेको छ । टोली च्याम्पियन बन्नका लागि अब एक कदम मात्र टाढा छ । नेपालले फाइनलमा आयोजक माल्दिभ्स र भारतमध्ये एउटा टोलीको सामना गर्नेछ ।

विगतमा दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) तत्कालिन दक्षिण एसियाली महासंघिय खेलकुद (साफ) को उपाधि नेपालले दुई पटक जितेपनि त्यसयता सिनियर टोलीले खेल्ने कुनै उपाधि नेपालले जितेको छैन । १९८४ मा भएको पहिलो साग र १९९३ मा बंगलादेशमा भएको छैटौं सागमा नेपालले स्वर्ण पदक जितेयता क्षेत्रिय सिनियर टोलीले क्षेत्रियस्तरको कुनै प्रतियोगिता जितेको छैन । यद्दपी सन् २००४ पछि ओलम्पिक टोली (यू २३) को सहभागिता रहने गरेयता नेपालले १२ औं र १३ औं सागमा लगातार स्वर्ण पदक जितेको थियो ।

फरक फरक नामले आयोजना हुँदै आएको साफ च्याम्पियनसिपको पहिलो संस्करण सन् १९९३ पाकिस्तानमा भएको थियो । त्यति बेला साउथ एसियन एसोसिएसन अफ रिजनल को अपरेसन (सार्क) गोल्ड कपको नाममा आयोजना भएको थियो । झण्डै ३ दशक लामो इतिहास बोकेको २००८ बाट भने साफ च्याम्पिनसिपको नामबाट आयोजना हुँदै आएको छ । विगतामा ८ राष्ट्रको सहभागिता रहने गरेको च्याम्पिननसिपमा ५ राष्ट्र च्याम्पियन बनेका छन् । सर्वाधिक सफल टोलीका रुपमा भारतले ७ पटक, माल्दिभ्सले २ पटक, श्रीलंका, बंगलादेश र अफगानिस्तानले समान एक पटक जितेका छन् ।

नेपाल, पाकिस्तान र भुटानले भने अहिले सम्म च्याम्पिनसिप जित्न सकेको छैन । सागमा सिनियर टोलीले खेल्दा २ पटक स्वर्ण पदक जितेपनि नेपाल साफ च्याम्पिनयसिपमा पटक सेमिफाइनल पुगेपनि अहिले सम्म फाइनल पुग्न सकेको छैन । हरेक पटक दाबेदारका रुपमा हेरिने नेपाली टोली निराश भएर फर्कने गरेको छ । २०१६ मा एएफसी सोलिडारिटी कप, त्यसको केहि अघि बंगबन्धु गोल्ड कप, चैतमा थ्री नेसन्स कप जितेपछि साफ च्याम्पिनयसिप नजित्दा सम्म नेपाललाई दक्षिण एसियाली राष्ट्रको च्याम्पियनको हैसियत पाउने छैन ।

साफ च्याम्पियनसिपको इतिहास

पाकिस्तान ( जुलाई १६–२३,१९९३) , सार्क गोल्डकप

पाकिस्तानको लाहोरमा आयोजना भएको पहिलो संस्करणमा नेपाल,पाकिस्तान, भारत र श्रीलंका गरि ४ टोलीको सहभागिता थियो । राउन्ड रोविनका आधारमा भएको प्रतियोगितामा भारत २ जित र १ बराबरीका साथ ७ अंक जोड्दै चयाम्पियन बनेको थियो । ४ खेल जोडेको श्रीलंका दोस्रो, समान २ अंक जोडेको नेपाल तेस्रो र पाकिस्तान चौथो भएको थियो । नेपालले दुई खेलमा बराबरी खेलेको थियो । आयोजक पाकिस्तानसँग १–१ को बराबरी खेलेको नेपालले श्रीलंकासँग गोलरहित बराबरी खेलेको थियो । भारतसँगको खेल नेपालले १–० ले गुमाएको थियो । च्याम्पियनसिपमा जम्मा ६ खेलमा ११ गोल भएका थिए ।

श्रीलंका, (२५ मार्च– २ अप्रिल,१९९५ ) सार्क गोल्डकप (सार्क व्रिस्टोल गोल्डकप)

दोस्रो संस्करण श्रीलंकाको कोलम्बोमा भएको थियो । त्यसमा बंगलादेश थपियो । २ समूहमा बाढिएको थियो । नेपालसहित समूह एमा बंगलादेश र पाकिस्ता थिए । बंगलादेशसँग २–० ले पराजित नेपाल पाकिस्तानालाई सोहि अन्तरले हराउँदै नेपाल सेमिफाइनलमा पुगेको थियो । सेमिफाइनलमा भने नेपाल श्रीलंकासँग २–१ ले पराजित भएको थियो । फाइनलमा भारतलाई हराउँदै श्रीलंका पहिलो पटक च्याम्पियन बन्यो । च्याम्पियनसिपमा ७ खेलमा १३ गोल भएको थियो ।

नेपाल, ४ सेप्टेम्बर–१३ सेप्टेम्बर, १९९७ (सार्क गोल्डकप)

नेपालको काठमाडौंमा भएको तेस्रो संस्करणमा आइपुग्दा सहभागी संख्या ६ पुग्यो । जसमा माल्दिभ्स पहिलो पटक सहभागि भएको थियो । माल्दिभ्सलाई हराउँदै दोस्रो पटक भारत च्याम्पियन बनेको संस्करणमा नेपाल भने सेमिफाइनल पनि पुग्न सकेन । समूह एमा रहेको नेपाल पाकिस्तानसँग २–० र श्रीलंकासँग ३–१ ले पराजित भएको थियो । च्याम्पियनसिपमा नेपालका लागि एक मात्र गोल दीपक अमात्यले गरेका थिए । सार्क गोल्ड कपका १० खेलमा २९ गोल भएको थियो ।

भारत, २२ अप्रिल– १ मे, १९९९ (सार्क गोल्डकप, साफ कोकाकोला कप)

भारतको गोवाभएको सार्क गोल्डकपलाई प्रायोजकका कारण साफ कोकाकोला कपका नाममा पनि आयोजना गरियो ।
त्यसमा पनि ६ टोलीकै सहभागिता रह्यो । भारत लगातार दोस्रो र समग्रमा तेस्रो पटक च्याम्पियन बन्यो । फाइनलमा भारतले बंगलादेशलाई २–० ले हराएको थियो । नेपाल सेमिफाइनल पुग्यो । समूह बीमा श्रीलंकालाई ३–२ लाई हराएको नेपाल माल्दिभ्ससँग सोही अन्तरमा पराजित भएपछि अन्तिम चार पुग्न सफल रह्इो । सेमिफाइनलमा नेपाल बंगलादेशसँग २–१ ले पराजित हुँदा बालगोपाल महर्जनले गोल गरेका थिए । च्याम्पियनसिपका १० खेलमा २६ गोल भएको थियो ।

बंगलादेश, १०–२० जनवरी २००३ (सार्क गोल्डकप)

पाँचौं संस्करण बंगलादेशको ढाकामा आयोजना भयो । पहिलो पटक आयोजना गरेको च्याम्पियनसिपमा बंगलादेशनै च्याम्पियन बन्यो । माल्दिभ्सलाई पेनाल्टीमा हराउँदै बंगालादेश विजेता बनेको थियो । २००२ मै आयोजना हुनुपर्ने भएपनि बंगलादेशमाथि फिफाको प्रतिबन्धका कारण च्याम्पियनसिप एक वर्ष ढिला आयोजना भएको थियो । प्रतियोगितामा सहभागिता संख्या ८ पुग्यो । पहिलो पटक भुटान समावेश भएको थियो ।

खेल तालिका सार्वजनिक गर्दा सहभागिता नभएपनि पछि एसियाली फुटबल महासंघ (एएफसी) को सिफारिसमा अफगानिस्तानलाई पनि खेलाइएको थियो । त्यो संस्करणमा नेपाल समूह चरणबाट बाहिरियो । बंगलादेशसँग १–० र माल्दिभ्ससँग ३–२ ले पराजित नेपालले भुटानलाई भने २–० ले हराएको थियो । साविक विजेता समेत रहेको बलियो भारत सेमिफाइनलमा बंगलादेशसँग पराजित भएको थियो । च्याम्पियनसिपमा १६ खेमा ३२ गोल भएको थियो ।

पाकिस्तान, ७–१७ डिसेम्बर,२००५ (सार्क गोल्डकप)

छैटौं संस्करणमा पुग्दा पाकिस्तानले दोस्रो पटक च्याम्पियनसिप आयोजनाको मौका पाएको थियो । जसमा अघिल्लो संस्करणको जस्तो ८ टोलीको सहभागिता रहेको थियो । नेपालको समूहबाट बंगलादेश र भारत सेमिफाइनल पुगेका थिए । नेपाल र भुटान फेरि पनि समूह चरणमै पराजित भएको थियो । पहिलो खेलमा भारतसँग २–१ र दोस्रोमा बंगलादेशसँग २–० पराजित भएको नेपालले तेस्रो खेलमा भुटानलाई ३–१ ले हराएको थियो । भारतले बंगलादेशलाई हराउँदै उपाधि जितेको थियो । त्यो भारतको चौथो उपाधि थियो । १५ खेल खेलिएको च्याम्पियनसिपमा ३८ गोल सम्भव भएका थिए ।

माल्दिभ्स/श्रीलंका ,३–१४ जुन, २००८ (साफ च्याम्पियनसिप)

पहिलो पटक साफ च्याम्पियनसिपका नाममा आयोजना भएको च्याम्पियनसिप श्रीलंका र माल्दिभ्समा संयुक्त रुपमा भएको थियो । एक वर्ष ढिला गरि एको च्याम्पियनसिपको उपाधि माल्दिभ्सले जितेको थियो । भारतलाई १–० ले हराउँदै माल्दिभ्स पहिलो पटक च्याम्पियन बनेको थियो । माल्दिभ्समा भएको समूह चरणमा नेपाल भारतसँग ४–० ले, माल्दिभ्ससँग ४–१ ले पराजित भएको थियो । अन्तिम खेलमा नेपालले पाकिस्तानलाई ४–१ ले हराएपनि टोली समूह चरणबाटै बाहिरिएको थियो । भारत र माल्दिभ्स समूह एबाट र सह आयोजक श्रीलंका र भुटान समू हबीबाट सेमिफाइनल पुगेका थिए । च्याम्पियनसिपका १५ खेलमा ४३ गोल भएको थियो ।

बंगलादेश , ४–१३ डिसेम्बर, २००९ (बंगबन्धु साफ च्याम्पियनसिप)

भारतले आयोजना नगरेपछि बंगलादेशले सातौं संस्करण आयोजना गरेको थियो । भारत पाँचौं पटक च्याम्पियसिप जित्न सफल भएको थियो । माल्दिभ्सलाई पेनाल्टी सुट आउटमा हराउँदै भारत च्याम्पियन बनेको थियो । नेपाल भने फेरि पनि समूह चरणबाटै बाहिरिएको थियो । समूह एमा नेपालले माल्दिभ्ससँग १–१ को बराबरी खेलेको थियो भने अर्को खेलमा भारतसँग १–० ले निराश भएको थियो । अन्तिम खेलमा अफगानिस्तानलाई ३–० ले हराएपछि नेपाल समूहमा तेस्रो स्थानमा रह्यो । माल्दिभ्स र भारत सेमिफाइनल पुगे । अर्को समूहबाट बंगलादेश र श्रीलंका अन्तिम चारमा पुगेका थिए । च्याम्पियनसिपका १५ खेलमा ४२ गोल भएको थियो ।

भारत, डिसेम्बर २–११,२०११ (कार्बन साफ च्याम्पियनसिप)

कार्बन मोबाइल्सले प्रायोजन गरेको च्याम्पियनसिपको नाम कार्बन साफ च्याम्पियनसिप भारतको नयाँ दिल्लीमा आयोजना भएको थियो । अघिल्लो संस्करणमा जस्तै ८ टोलीको सहभागिता रहेको थियो । नेपाल समूह बीमा रहेको थियो । माल्दिभ्ससँग १–१ को बराबरी खेल्दै अघि बढेको नेपाले बंगलादेशलाई १–० ले हराउँदै सेमिफाइनलको सम्भावनालाई बलियो बनयो । पाकिस्तानसँग १–१ को बराबरी खेलेपनि समूह उपविजेताका रुपमा नेपाल अन्तिम चारमा पुग्यो । माल्दिभ्स समूह विजेताका रुपमा अघि बढेको थियो ।

अर्को समूहमा समान ७ अंक भएपनि अफगानिस्तान विजेता र भारत उपविजेताका रुपमा अन्तिम चारमा पुगे । सेमिफाइनलको थप समयमा पुगेर अफगानिस्तानले नेपाललाई १–० ले हरायो । अर्को सेमिफाइनलमा भारतले माल्दिभ्सलाई ३–१ ले जित्यो । एक पक्षिढा फाइनलमा अफगानिस्तानलाई ४–० ले हराउँदै भारत छैटौं पटक च्याम्पियन बन्यो । च्याम्पियनसिपका १५ खेलमा ४४ गोल भए । भारतीय कप्तान सुनिल क्षेत्री ७ गोलका साथ सर्वाधिक गोलकर्ताका साथै सर्वोत्कृष्ट खेलाडी चुनिएका थिए ।

नेपाल, अगष्ट ३१–११ सेप्टेम्बर,२०१३ (साफ च्याम्पियनसिप)

झन्डै डेढ दशकपछि नेपालले साफ च्याम्पियनसिप दोस्रो पटक आयोजना गरेको थियो । नेपाल पहिलो पटक समूह विजेताका रुपमा सेमिफाइन पुगेको थियो । ३ खेलमा नेपाल अपराजित रह्यो । बंगलादेशलाई पहिलो खेलमा २–० ले हराएको नेपाल अर्को खेलमा पाकिस्तानसँग १–१ को बराबरीमा रोकिएको थियो । तेस्रो खेलमा नेपालले भारतलाई २–१ ले हराएको थियो । त्यो समूहबाट भारत उपविजेताका रुपमा अघि बढ्यो ।

अर्को समूहबाट माल्दिभ्स विजेता र अफगानिस्तान उपविजेताका रुपमा अघि बढे । नेपाल फरि एकपटक सेमिफाइनलमा अफगानिस्तानसँग १–० ले निराश भएको थियो । भारतलाई २–० ले हराउँदै अफगानिस्ता पहिलो पटक च्याम्पियन बन्यो । नेपालले फिफा फेयर प्ले अवार्ड जितेको च्याम्पियनसिपमा आयोजक राष्ट्रकातर्फबाट रविन श्रेष्ठ मष्ट भ्यालुयबल प्लेयर चुनिए । च्याम्पियनसिपका १५ खेलमा ५१ गोल भएको थियो ।

भारत, २३ डिसेम्बर २०१५ – ३ जनवरी,२०१६ (साफ च्याम्पियनसिप, साफ सुजुकी कप)

च्याम्पियनसिपको ११ औं संस्करण भारतले त्रिबेदनपुरममा आयोजना गर्यो । आन्तरिक कारणले पाकिस्तान सहभागिता नभएको च्याम्पिनसिपमा अफगानिस्तानले अन्तिम पटक भाग लिएको थियो । मध्य एसिया फुटबल महासंघमा आबद्ध भएपछि साविक विजेता अफगानिस्तानले अन्तिम पटक साफ च्याम्पियनसिप खेलेको थियो ।

लगातार दोस्रो पटक भारत र अफगानिस्तानले फाइनल खेलेका थिए । जहाँ भारतले थप समयमा अफगानिस्तानलाई २–१ ले हराएको थियो । नेपाल फेरि एक पटक सेमिफाइनल पुग्नबाट बञ्चि रह्यो । ३ टोली रहेको समूहमा नेपाल दुवै खेल गुमाएर फर्केको थियो । श्रीलंकासँग १–० ले पराजित भएको नेपाल अर्को खेलमा भारतसँग ४–१ ले स्तब्ध बनेको थियो । च्याम्पियनसिपमा १२ खेल हुँदा ४४ गोल भएको थियो ।

बंगलादेश, ४–१५ सेप्टेम्बर २०१८ (साफ च्याम्पियनसिप, साफ सुजुकी कप )

१२ औं संस्करण पनि निर्धारित पूर्वनिर्धारत समय भन्दा झण्डै एक वर्ष ढिला आयोजना भएको थियो । बंगलादेशको ढाकामा भएको च्याम्पियनसिपमा भारतलाई २–१ ले हराएर माल्दिभ्सले दोस्रो पटक साफ च्याम्पिनसिप जितेको थियो । मुख्य दाबेदार मध्येको एकका रुपमा हेरिएको नेपाल फेरि एक पटक सेमिफाइनलबाट अघि बढ्न सकेन । समूह एमा पाकिस्तानसँग २–१ ले पराजित भएपनि त्यसपछिका खेलमा दुई खेलमा नेपालले सानदार प्रदर्शन गरेको थियो । भुटानलाई ४–० ले र बंगलादेशलाई २–० ले हराएपछि नेपाल समूह विजेताका रुपमा अघि बढेको थियो । त्यसबाट पाकिस्तान उपविजेता बनेको थियो ।

अर्को समूहबाट भारत विजेता र माल्दिभ्स उपविजेता बनेको थियो । भाग्यले माल्दिभ्सलाई साथ दिएको थियो । समान २ अंक, समान गोलअन्तर, समान गोल गरेको र हेड टु हेडमा पनि बराबरीपछि गरिएको टसमा माल्दिभ्स भाग्यशाली बन्दै अन्तिम चारमा पुगेको थियो । सेमिफाइनलमा नेपाललाई ३–० ले हराउँदै अघि बढेको माल्दिभ्सले फाइनलमा भारतलाई पनि माथ दिएको थियो । च्याम्पियनसिपका १२ खेलमा २९ गोल भएका थिए ।

माल्दिभ्स, १–१६ अक्टुबर (साफ च्याम्पिनयसिप, ओरेडो साफ च्याम्पिनयसिप)

सुरुमा पाकिस्तान, पछि बंगलादेश भन्दै अन्ततः माल्दिभ्सले साफ च्याम्पियनसिपको १३ औं संस्करण सन्चालन भइरहेको छ । कोभिडका कारण २ पटक रोकिएको च्याम्पियनसिपमा धेरै पछि ५ टोलीको मात्र सहभागिता रहेको छ । राउन्ड रोविनका आधारमा च्याम्पिनयसिप हुनेछ । सबै १३ संस्करणमा खेल्ने नेपाल, भारत र श्रीलंका मात्रै हुन् । बंगलादेशले १२ र माल्दिभ्सको यो ११ औं सहभागिता हो । यसपटक ११ खेल हुनेछन् । राउन्ड रोविन पछि समूहका शीर्ष २ टोलीबीच असोज ३० गते नयाँ च्याम्पियनको छिनो फानो हुनेछ । नेपाल पहिलो पटक फाइनल पुगेको छ । माल्दिभ्स र भारतमध्ये एउटा टोलीले नेपालसँग फाइनल खेल्नेछ ।