काठमाडौं (हाम्रो खेलकुद) – नेपाली क्रिकेट टोलीका नयाँ मुख्य प्रशिक्षक मोन्टी देशाई शनिबार नेपाल आइपुगेका छन् । तर राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) ले नियुक्तिको लागि अनुमति नदिँदा नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) ले हालसम्म औपचारिक रुपमा सार्वजनिक गरेको छैन ।

देशाई शनिबार दिउँसो १ बजे नेपाल आइपुगेका थिए । राखेपबाट नियुक्तिको लागि स्वीकृति नआएको अवस्थामा क्यानले पनि औपचारिक कार्यक्रम गर्न सकेन । प्रशिक्षक आगमनबारे यसअघि क्यानले आधिकारिक जानकारी दिएर विमानस्थलमा पत्रकार सम्मेलन हुने गर्दथ्यो । तर यसपटक राखेपले प्रक्रियामा अड्चन ल्याउँदा प्रशिक्षक नियुक्तिबारे घोषणा गरेको छैन ।

देशाई नेपालको मुख्य प्रशिक्षक रहने अनौपचारिक रुपमा बाहिरिसकेको छ । प्रशिक्षक छनोट समितिले सिफारिस गरेका मोन्टी देशाईको नाम क्यान कार्यसम्पादन समितिले पास गरेर राखेप र आइसिसीलाई पठाएको थियो । आइसिसीले नियुक्तको लागि अनुमती दिइसकेको छ । तर राखेपले भने यसमा जानाजान ढिलासुस्ती गरेको देखिन्छ ।

यसको असर दुई हप्तापछि घरेलु मैदान टियुमा स्कटल्यान्ड र नामिबियासँग आइसिसी विश्वकप लिग-२ त्रिकोणात्मक ओडिआई सिरिज खेल्ने नेपाली टोलीमा ठूलो असर पर्नेछ । बन्द प्रशिक्षणका लागि टोली ढिलो बोलाउनुको मुख्य कारण पनि यहि हो । क्यानले शुक्रबार मात्र २८ सदस्य टोली बोलाएको छ ।

दुई हप्ताभित्र उक्त खेलाडीबाट अन्तिम टोली घोषणा गर्नुपर्ने हुन्छ । दुई हप्ता मात्रै बाँकी रहेपछि क्यानले प्रशिक्षक भने नेपाल बोलाएको छ । नयाँ प्रशिक्षकलाई खेलाडी बुझ्न यो समय निकै कम हुने देखिन्छ । राम्रोसँग खेलाडी नै नबुझि नेपाली अन्तिम टोली घोषणा गर्नुपर्ने हुन्छ । जुन अवस्थाबाट एसोसियटका सर्वाधिक बलिया टोली स्कटल्यान्ड र नामिबियालाई हराउनु पर्ने हुन्छ ।

गत आइतबार प्रशिक्षक नियुक्त भन्ने समाचार बाहिरिएपछि क्यानले प्रेस विज्ञप्ति जारी गर्दै राखेपबाट अनुमति आएपछि मात्रै नियुक्ति हुने जनाएको थियो । क्यानले सोमबार औपचारिक रुपमै राखेपलाई पठाएको थियो । यता क्यानका अध्यक्ष चतुरबहादुर चन्दले राखेपबाट अनुमति नआएको बताउँछन् ।

‘अहिलेसम्म स्वीकृति गरेको छैन । आज शनिबार पनि विदा भयो । उनीहरुको कार्यकारी समितिको बैठक बसेर पास गर्ने हो । छनोट समितिले नाम पठायो । त्यसलाई क्यानको कार्यसम्पादन समितिले पारित गरेर राखेप र आइसिसीलाई पठाएका थियौं । आइसिसीले तुरुन्तै जवाफ दिँदै हुन्छ भन्यो । राखेपबाट भने अहिलेसम्म आएका छैन’, चन्दले हाम्रो खेलकुदसँग भने ।

चन्दले यसअघि भने अहिलेसम्म यस्तो नभएको बताए । ‘प्रशिक्षक मोन्टीलाई बोलाइसकेका छौं । छनोट समितिले दिएपछि कार्यसम्पादन समितिले पास गरेपछि लागु हुन्थ्यो । यसअघि प्रशिक्षक छनोटमा राखेपको कुनै हस्तक्षेप थिएन । श्रम स्वीकृतिको लागि सजिलो हुन्छ भनेर गरेका हौं’, उनले भने ।

पछिल्लो समय राखेपले क्यानलाई अनावश्यक दुःख र कष्ट दिँदै आएको छ । नेपाल टि२० आयोजनाका दौरान पनि क्यानसँग अनावश्यक पैठाजोरीका कारण प्रतियोगिता आयोजनामै प्रत्यक्ष असर परेको थियो ‌।

सरकार, राखेप, सदस्य सचिव र संघ अनुसार व्यहवार गर्नु नेपाली खेलकुदमा नौलो कुरा भने होइन । राखेपले क्यानलाई पछिल्लो समय कतिसम्म दुःख दिएको छ भन्ने प्रशिक्षक नियुक्ति एक उदाहरण मात्रै हो । राखेप नेतृत्व क्यानको असन्तुष्ट समूहसँग नजिक रहेकाले वर्तमान क्यान नेतृत्वलाई अनावश्यक समस्या दिएको आरोप पनि लाग्दै आएको छ ।

विश्व क्रिकेटमै हेर्ने हो भने क्रिकेट बोर्डले आइसिसीसँग स्वीकृति लिएर नियुक्त गर्न सक्छ । प्रशिक्षक नियुक्तिको सम्पूर्ण अधिकार सम्बन्धित क्रिकेट बोर्डसँग हुन्छ । यसअघि डेभ ह्वाटमोर, पुबुदु दासानायिके र मनोज प्रभाकर क्यान आफैंले नियुक्त गरेको थियो । गर्नुपर्ने पनि संघले नै हो ।

यदि विदेशी प्रशिक्षकको तलब राखेपले दिने हो भने मात्रै स्वीकृति लिनु पर्ने हुन्छ । जुन नेपालमा आफ्नै आयश्रोत नहुने साना खेलकुद संघले गर्ने गर्दछन् । तर विदेशी प्रशिक्षक राख्दै आएका क्रिकेट र फुटबलले आफैं तलब दिँदै आएका छन् ।

क्यान आइसिसीबाट निलम्बनमा हुँदा २०७६ जेठ मा तत्कालिन राखेप सदस्य सचिव केशव कुमार विष्टले भारतीय प्रशिक्षक उमेश पटवाललाई नियुक्त गरेका थिए । त्यो समय क्यान नहुँदा राखेपले उनलाई मासिक ७ हजार डलर पारिश्रमिक दिएको थियो ।

क्यान निलम्बनमा हुँदा आइसिसीले राखेप मार्फत पैसा दिँदै आएको थियो । तलबमा बढी कर लगाएको भन्दै पटवालले माघमा छाडेका थिए । त्यसपछि अन्य सबै प्रशिक्षकको तलब क्यान आफैंले दिँदै आएको छ । राखेपले क्यानलाई आर्थिक रुपमा प्रधानमन्त्री कप राष्ट्रिय महिला र तथा पुरुष प्रतियोगिता आयोजना गर्न मात्रै सहयोग गर्ने गर्दछ । यो पटक ट्यालेन्ट हन्टको लागि पनि रकम विनियोजन गरेको बुझिएको छ ।

नेपाल टि२० लिग विवादपछि राखेपले क्यानमाथि अनावश्यक दुःख झन् बढाउन थालेको छ । नेपाल टि२० लिगको श्रम स्वीकृतिमा ढिलाई हुनुमा राखेपले पनि ढिलासुस्ती गरेको बताइन्छ । राखेपले प्रतियोगिता सकिँदासम्म आफूहरुले नेपाल टि२० लिग आयोजना गर्न स्वीकृति नदिएको भन्दै बच्न खोजेको थियो । जबकी तत्कालिन खेलकुद मन्त्रीले महेश्वरजंग गहतराजले नै लिगको उद्धघाटन गरेका थिए ।

राखेपबाट नेपाल टि२० लिग विवाद र फिक्सिङबारे छानविन गर्न गठन भएको पाँच सदस्य समितिले क्यानलाई नै निलम्बन गर्न सक्ने प्रतिवेदन बुझाएको थियो । विश्वभरनै क्रिकेटमा स्पट र म्याच फिक्सिङमा जुन खेलाडी वा पदाधिकारीले गल्ती गरेको छ त्यसलाई मात्रै कारबाही हुन्छ । हो असफलता वा विवादपछि पदमा बसेका पदाधिकारीले नैतिकताको आधारमा राजीनामा भने दिनुपर्ने हुन्छ । त्यो भने क्यानका पदाधिकारीले देखाउन सकेनन् ।

आइसिसी क्रिकेटमा कुनैपनि हस्तक्षेप स्वीकार गर्दैन । २०१५ मा केशवकुमार विष्टले निर्वाचन विवादपछि रमेशकुमार शिलवालको अध्यक्षतामा नयाँ तदर्थ समिति बनाएपछि आइसिसीले तत्काल क्यानलाई निलम्बन गरेको थियो । चार वर्षपछि आइसिसी आफैंले निर्वाचन गर्दै फुकुवा सशर्त रुपमा फुकुवा गरेको थियो । क्यान नहुँदा नेपाली क्रिकेटको अवस्था के थियो सबैलाई जानकारी नै छ ।

राखेपको ढिलाईले नेपाली क्रिकेटको भविष्य मानिएको विश्वकप लिग–२ को तयारी र प्रदर्शनमा पनि असर पर्ने स्पष्ट देखिन्छ । त्यसैपनि तयारीमा धेरै ढिला भइसकेको छ । नेपाललाई कम्तिमा ओडिआई मान्यता जोगाउन बाँकी १२ खेलमा ८ माथि जित्नुपर्ने हुन्छ । क्रिकेटको ठूला सफलतामा श्रेय लिने राखेप प्रशिक्षक नियुक्तमा स्वीकृति दिन भने जानीजानी ढिलो गरेको छ ।

राखेपलाई यो सामान्य लाग्ला । तर एक दिनको प्रशिक्षणले कति असर पर्छ त्यो खेलाडी र प्रशिक्षकलाई मात्रै थाहा हुन्छ । त्यसको असर दुई हप्तापछि खेलमा देखिनेछ । यस विषयमा बुझ्न राखेपलाई सम्पर्क गर्न खोज्दा सम्पर्कमा आएनन् ।