भुपेन्द्र जि.सी.,काठमाडौं

चार खेल चार जित, सबै खेलमा फरक प्लेयर अफ द म्याच । एक शतक र ७ अर्धशतक । ब्याटिङमा लगातार तीन पटक २ सय ७० माथिको योगफल सफल रुपमा पूरा । यो किसिमको प्रदर्शन नेपाली ब्याटरबाट कमै देख्न पाइन्छ । आइसिसी विश्वकप लिग–२ त्रिकोणात्मक ओडिआई सिरिजमा यस साता नेपाली राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीले नामिबिया र स्कटल्यान्डविरुद्ध ऐतिहासिक प्रदर्शन गर्यो ।

पछिल्लो समयमा आलोचना र खराब प्रदर्शनले निराशामा फसेको नेपाली क्रिकेटले एकै सातामा समर्थक र शुभचिन्तकमा नयाँ आशा र खुशी फर्काएको छ । पहिलो पटक लिग–२ मा नेपालले सबै चारै खेल जित्दै ओडिआई मान्यता निरन्तरता मात्रै होईन शीर्ष तीनमा रहँदै सोझै विश्वकप छनोट खेल्ने सम्भावना कायमै राखेको छ । नेपालले सानदार प्रदर्शन गर्नुमा धेरै कारण र आधारहरु छन् । एउटा मुख्य आधार मुख्य प्रशिक्षक मोन्टी देशाई हुन् ।

माघ १४ मा नेपाल आइपुगेका मोन्टीले अर्को दिनबाट काम सुरु गरेका थिए । झण्डै तीन साता नेपाली क्रिकेट टोलीसँग काम गरेका मोन्टीले सुरुवातमै नेपाली क्रिकेटमा ठूलो आशा र खुशीयाली जगाएका छन् । उनको आफ्नो प्रभाव सुरुवातमै देखाएका छन् ।

भनिन्छ एक असल प्रशिक्षकले खेलाडीको क्षमता एउटा बल वा शटबाट अनुमान लगाउन सक्छन् । मोन्टीसँग नेपाली क्रिकेटमा काम गर्ने धेरै समय थिएन । तर जति समय थियो त्यति पर्याप्त बनाए ।

मोन्टीले पहिलो दिन नै टियुमा राम्रो छनक देखाएका थिए । माघ १५ मा टियुमा पहिलो दिन उनले खेलाडीसँग निकै छोटो कुराकानीपछि आफ्नो काम थालेका थिए । केहि खेलाडीलाई फिटनेश टेस्ट गराउँदा, प्रमुख बलर र ब्याटरलाई नेटमा प्रदर्शन गर्न लगाएर हेरेका थिए । उनी कुरा होईन काममा केन्द्रित देखिएका थिए ।

तीन सातापछि नतिजामा आमुल परिवर्तन देखिएको छ । गतवर्ष टि२० विश्वकप खेल्ने अवसर गुमाउनु र एकपछि अर्को हारले समर्थकनै वाक्कदिक्क भएका थिए । तर त्यो सबै निराशामा तत्कालको लागि पूर्णविराम लागेको छ ।

यस सिरिज अघि नेपालले लिग–२ मा कुल २४ खेल खेल्दा मात्रै ८ मा जित र १४ मा हार थियो । जसक्रममा चार प्रशिक्षक ( उमेश पटवाल, डेभ ह्वाटमोर, पुबुदु दासानायिके र मनोज प्रभाकर) परिवर्तन भएका थिए । नेपालको ओडिआई मान्यता संकटमै पुगेको थियो । तर मोन्टीको आगमनले ओडिआई निरन्तरता बलियो आशा देखाएका छन् । अब बाँकी ८ मध्य पाँच खेल जिते ओडिआई मान्यता पक्का हुनेछ ।

नेपालले घरेलु मैदानमा एसोसियटको सर्वाधिक बलियो मानिने स्कटल्यान्डलाई दुवै खेलमा पराजित गर्यो । अन्तिम खेलमा नेपालसँग हारको साथ स्कटल्यान्ड च्याम्पियन बन्दै फर्कियो । नामिबियालाई पनि नेपालले दुवै खेलमा पराजित गर्यो । नेपालको सुरुवात नै निकै दमदार रह्यो ।

पहिलो खेलमा नामिबियाले नेपाललाई २ सय ८६ रनको विशाल विजयी लक्ष्य दिएको थियो । यसअघि २ सय रन बनाउन कठिन हुने नेपाललाई उक्त लक्ष्य भारी पर्नसक्ने अनुमान गरिएको थियो । जित्ने आशा कमैले गरेका थिए । तर नेपालले उक्त लक्ष्य ४७.४ ओभरमा ८ विकेट गुमाउँदै पूरा गर्दै सनसनी मच्चाएको थियो ।

नेपालको जितमा कुशल भुर्तेलले १ सय १३ बलमा १० चौका र ४ छक्कासहित १ सय १५ रनको सानदार शतकीय इनिङ खेले । जुन ओडिईमा उनको पहिलो शतक थियो । कप्तान रोहित पौडेलले ७२ रनको महत्वपूर्ण इनिङ खेले । जुन नेपालले ओडिआईमा पूरा गरेको सर्वाधिक ठूलो समेत थियो ।

पहिलो जितपछि नेपाली टोलीको मनोबल निकै उच्च भयो । दोस्रो खेलमा स्कटल्यान्डले नेपाललाई २ सय ७५ रनको लक्ष्य दियो । उक्त लक्ष्य पनि नेपालले ४७ ओभरमा ७ विकेट गुमाउँदै पूरा गरेको थियो । नेपालको जितमा कुशल मल्लले ८१ र दीपेन्द्रसिंह ऐरीले ८५ रनको योगदान दिए । पहिलो खेलमा कुशल भुर्तेल र दोस्रो खेलमा दीपेन्द्र प्लेयर अफ द म्याच चुनिए ।

तेस्रो खेलमा नेपाललाई नामिबियाले २ सय ७५ रनको लक्ष्य दियो । नेपालले ७४.३ ओभरमा ७ विकेट गुमाउँदै पूरा गर्यो । नेपालको जितमा आसिफ शेखले ८१, ज्ञानेन्द्र मल्लले ६५ र कुशल मल्लले ६२ रन जोडे । आसिफ खेलको प्लेयर अफ द म्याच चुनिए ।

अन्तिम खेलमा नेपालले २ सय १३ रनको विजयी लक्ष्य पाएको थियो । सुरुवाती तीन खेलको जितले धेरैको आशा नेपालले उक्त लक्ष्य सजिलै भेट्ने अनुमान गरेका थिए । तर पिच कन्डिसन फरक थियो । कप्तान रोहित पौडेल हिरो बन्दै ९५ रनको इनिङ खेलेपछि नेपाल दुई विकेटले विजयी भएको थियो ।

रोहितले ६१/५ को अवस्थाबाट उक्त खेल जिताएका थिए । यस सिरिजमा रोहितको प्रदर्शन नेपालको तर्फबाट सबैभन्दा उत्कृष्ट थियो । नवौं विकेटका लागि करण र रोहितले नटआउट ७५ रनको साझेदारी गर्दै नेपाललाई जित दिलाएका थिए । नेपालले यस सिरिजमा ४ खेलमा १ सय ८६.२ ओभरमा कुल १ हजार ५३ रन बनायो । कुल ३० छक्का प्रहार गरेको थियो ।

मोन्टीको खेलाडीको मनोबल फेरेका छन् । सबै खेलाडीलाई सकारात्मक सोच्न र भरपूर आत्माविश्वास दिलाएका छन् । त्यसको प्रभाव मैदानमा खेलाडीको ब्याट र बलमा देखिएको छ । ब्याटिङक्रममा केहि सरप्राइज परिवर्तन गरेका छन् । कुशल मल्ललाई पाँचौं र दीपेन्द्रलाई सातौं नम्बरमा खेलाउने रणनीति लिए । जुन रणनीतिमा सफल पनि भए । मोन्टीले सुरुवात देखिनै ह्याप्पी ड्रेसिङ रुम अभियान चलाएका छन् । हरेक खेलाडी मोन्टीको आगमनपछि टोलीको वातावरण फेरिएको बताउँछन् ।

‘सबै खेलाडी सकरात्मक देखिन्छन् । टिममा सबै सकरात्मक छन् । एक अर्कालाई साथ दिएका छन् । सन्दीप पनि धेरै पछि आयो । उसलाई पनि साथ दिएको छ । प्रशिक्षकले नकरात्मक कुरा गर्दै गर्नुहुन्न । खेल जितेपनि हारेपनि सबैलाई साथ दिनुभएको छ, शतकपछि कुशलले भनेका थिए ।

‘वहाँ एकदमै सकरात्मक हुनुन्छ । हरेक कुरालाई सकरात्मक कुराले हेर्नुहुन्छ । टिममा नकरात्मक कोहि कुरा नगरोस भनेर भन्नुहुन्छ । हरेक जना सकरात्मक छन् र राम्रो पनि भएको छ’, दोस्रो जितपछि दीपेन्द्रले भनेका थिए ।

टियुको पिच पछिल्लो तीन वर्षमा निकै फेरिएको छ । ग्राउन्ड स्टाफको लगातार मिहिनेतले ब्याटिङ सहयोगी मानिन्छ । गत पुषमा प्रधानमन्त्री कपको दोस्रो सेमिफाइनल खेलमा पुलिसले प्रस्तुत गरेको ३ सय ५ रनको विजयी लक्ष्य आर्मीले ४९.५ ओभरमा ८ विकेट गुमाउँदै पूरा गरेको थियो । कप्तान रोहितले पहिलो खेलपछि उक्त जितको याद आएको बताएका थिए ।

‘ठ्याक्कै इनिङ सकिएपछि मैले के भनेको थिए भने आर्मी र पुलिसको खेलमा ३ सय ५ रन पूरा गरेका थियौं । हामीले त्यतिबेला पूरा गर्न सकेका थियौं भने आजपनि सक्छौं भनेको थिए । त्यहिँ अनुसार पुरा गछौं भनेर कुरा भएको थियो । सरले हामीलाई स्वतन्त्र भएर खेल्न भन्नुहुन्छ । पहिलो इनिङपछि वहाँले कोहिपनि चिन्तित नहुनु । हामीले यो लक्ष्य पूरा गछौं भन्नु भएको थियो । अभ्यासमा पनि स्वतन्त्र रुपमा खेल्न दिनु भएको थियो । त्यसको नतिजा हो’, रोहितले भने ।

तेस्रो खेलमा नेपालको जितपछि ज्ञानेन्द्र मल्लले पिचको कारण रन बनाउन सहज भएको बताएका थिए । ‘हामीले पहिला त विकेट (पिच) लाई मान्नुपर्छ । विकेट पहिला भन्दा धेरै राम्रो खेलेको छ । पहिला देखि सुरुवात गरि अहिलेसम्म आउँदा खेलाडीहरुमा जिम्मेवारी बढेको छ । फेरि नयाँ वातावरण बनेको छ । पहिलोमा राम्रो गर्दा दोस्रोमा गर्न सहज भयो । दोस्रोमा राम्रो गर्दा तेस्रो खेलमा राम्रो भयो । जो पनि जान सक्छ र खेल जिताउन सक्छ भन्ने आत्माविश्वासको विकास भएको छ’, जितपछि ज्ञानेन्द्रले भनेका थिए ।

मुख्य प्रशिक्षक मोन्टी देशाई र पिचमात्रै होईन टसले पनि नेपाललाई राम्रो साथ दियो । नेपालले चारै खेलमा टस जित्दै सबै खेलमा लक्ष्य पछ्यायो । टियुमा यस पटक भएका ६ मध्य पाँच खेल पहिला टस जित्दै फिलिडङ रोज्ने टोली नै विजयी भए । विहानको समयमा ब्याटिङ गर्न कठिन हुँदै आएको छ । कप्तान रोहित पनि त्यो स्वीकार गर्दछन् । ‘यहाँ (टियु) खेल्दा टस एकदमै महत्त्वपूर्ण हुने मलाई अनुभव हुन्छ । विहानको समयमा बलरलाई सहयोग मिल्छ । त्यसैले टसले प्रभाव पार्छ’, रोहितले भने ।

स्कटल्यान्डका प्रशिक्षक शेन बर्गर र पूर्व कप्तान काइल कोट्जरले पनि मोन्टीको प्रभाव परेको बताएका थिए । ‘स्कटल्यान्डविरुद्ध दुई खेलमा नेपाली ब्याटरले उत्कृष्ट साझेदारी गरे । फरक खेलाडीले प्रदर्शन गरे । मोन्टीले राम्रो भूमिका निर्वाह गरेका छन् । सम्पूर्ण टोलीलाई एउटा राम्रो शक्ति दिएका छन् । आशा गरौं यसलाई नेपाली क्रिकेटले निरन्तरता दिनेछ’, शेन बर्गरले अन्तिम खेलपछि भनेका थिए ।

नेपालको जितमा १२ औं खेलाडी समर्थकको पनि त्यति नै राम्रो साथ रह्यो । सबै खेलमा समर्थकलले यस पटक नेपाली खेलाडीलाई राम्रो साथ दिए । नामिबिया र स्कटल्यान्डका दुबै खेलाडीलाई नेपाली समर्थक सामु खेल्न थप कठिन भयो । नेपालले समर्थक र पिच कन्डिसनको भरपूर फाइदा उठायो ।

यता मुख्य प्रशिक्षक मोन्टी देशाई भने आफ्नो लक्ष्य नेपालमा दीर्घकालिन भएको बताउँछन् । ‘मेरो लामो योजना छ । म ओडिआई मान्यता बचाउनको लागि मात्र सोचेको छैन । व्यक्तिगत होस् वा टोलीको । हामीले प्रक्रियामा काम गरेका छौं । आगमी दिनमा खेलाडीको चरित्र पनि थाहा हुनेछ । हरेक खेल हाम्रो लागि फाइनल हुन् । तर लक्ष्य भने दीर्घकालिन छ’, मोन्टी देशाईले भने ।

यसअघि मनोज प्रभाकरले बनाएको भद्रगोल ब्याटिङक्रम, एकपछि अर्को खराब हारको निराशा र आक्रोश जस्ता समस्या समाधान गरेका छन् । टिममा एकता देखिएको छ । सबैभन्दा ठूलो कुरा आत्माविश्वास फर्किएको छ । क्रिकेट भनेको नै आत्माविश्वासको खेल हो । त्यसैले त फेरिएको टोली देखिएको छ ।

अहिलेको प्रदर्शनले नेपालको ब्याटिङमा सुधार भन्न धेरै हतार हुनसक्छ । नेपाली टोलीको परिक्षा टियु मैदान बाहिर हुनेछ । २०२१ मा देभ ह्वाटमोर मुख्य प्रशिक्षक बनेर आएपछि मलेसिया र नेदरल्यान्ड्ससँगको त्रिकोणात्मक टि२० आई सिरिजमा सानदार प्रदर्शन गरेको थियो । फाइनलमा नेदरल्यान्ड्सविरुद्ध २ सय ३८ रन बनाएको थियो ।

तर नेपालले केहि महिनापछि ओमान भ्रमणमा ब्याटिङमा पुन संघर्ष गरेको थियो । टि२० विश्वकप पुग्न नसकेपछि सुरु भएको निराश एक वर्षपछि तत्कालको लागि अन्त्य भएको छ । त्यो निराशामा मोन्टी र नेपाली टोली ठूलो आशा बनेर आएका छन् । नेपाली समर्थकले पुन ठूला सपना देख्न थालेका छन् ।

मोन्टीले भने जस्तो दीर्घकालिन रुपमा काम गर्न सफल भएमा धेरै परिवर्तन ल्याउनेछन् । यो सिरिज मोन्टीले आफ्नो खेलाडीको क्षमता र कमजोरीलाई राम्रोसँग बुझेका छन् । अव उनले आफ्नो योजना अनुसार टिम निर्माण गर्नसक्छन् । मोन्टीको असली परिक्षा युएईमा हुनेछ । घरेलु टोली युएईविरुद्ध नेपाली टोलीको नतिजा कस्तो हुन्छ त्यसले पनि धेरै निर्धारण गर्नेछ ।

शीर्ष तीनमा पर्दै सोझै विश्वकप छनोट खेल्न नेपालले सबै ८ खेल जित्नुपर्ने हुन्छ । ओडिआई मान्यता जोगाउन पाँच खेल जित्नुपर्ने हुन्छ । अहिलेको लय र प्रदर्शनले ओडिआई मान्यता जोगाउन भने कठिन देखिदैन । ओडिआई मान्यता निरन्तरता हुँदा खेलाडीसँगै मोन्टीले त्यसको श्रेय पाउनेछन् । यदि असफल भएमा मोन्टीलाई दोष लगाउने ठाउँ हुनेछैन । लगभग ओडिआई हातबाट निस्किसकेको अवस्थामा मोन्टीले उक्त जिम्मेवारी सम्हालेका थिए ।

एक दशक भन्दा बढी टेस्ट, आइपिएल र एसोसियट टोलीमा प्रशिक्षकको भूमिका निर्वाह गरेका मोन्टी पहिला नै नेपाली क्रिकेट सम्हाल्न चाहन्थे । तर विभिन्न कारणले त्यो सफल हुन सकेको थिएन । पछिल्लो तीन वर्ष वेस्टइन्डिजको ब्याटिङ सम्हालेका मोन्टीले पक्कै त्यसै नेपाल आउने निर्णय लिएका होइनन् । नेपाली खेलाडीको क्षमता, सम्भावना र समर्थकको मायालाई देखेर नै आएका हुन् ।

नेपाली क्रिकेटमा कतिसम्म सम्भावना छ मोन्टीलाई राम्रोसँग थाहा छ । उनी जुन शैलीमा प्रस्तुत हुँदै आएका छन् त्यसले नेपाली क्रिकेटमा ठूलै परिवर्तनको संकेत देखाउँछ । त्यसको लागि उनले आफ्नो योजना अनुसार काम गर्न र सबैबाट साथ पाउन आवश्यक पर्दछ । हाललाई लिग-२ मा स्थान जोगाएर विश्वकप छनोट खेल्ने नेपालको मुख्य लक्ष्य हो । त्यसपछि एसिया कप र विश्वकपमा नेपालको प्रतिनिधित्व नियमित हुनुपर्छ । मोन्टीबाट नेपाल पनि त्यहि चाहन्छ ।