एजेन्सी – चेन्नई सुपर किंग्सले इन्डियन प्रिमियर लिग (आइपिएल) २०२३ को फाइनलमा गुजरात टाइटन्सलाई डकवर्थ लेविस पद्धतिको आधारमा पाँच विकेटले हराउँदै उपाधि जित्यो ।

चेन्नईले लिगमा १४ खेलमा ८ मा जित र ५ मा हारसहित १७ अंकका साथ दोस्रो स्थानमा रहँदै क्वालिफायर खेलेको थियो । चेन्नईले गुजरातसँग अहमदाबादमा खेल्दै प्रतियोगिता सुरुवात गरेको थियो । अन्त्य पनि अहमदाबादमै गर्यो । सुरुवात हारबाट गर्दा अन्त्य उपाधि जित्दै गर्यो ।

योसँगै चेन्नईले आइपिएलमा मुम्बईसँग सर्वाधिक पाँच उपाधि जित्ने कीर्तिमान कायम गरेको छ । चेन्नईले प्रतियोगिताभर नै सानदार प्रदर्शन गर्यो । गतवर्ष नवौं स्थानमा रहेर बाहिरिएको चेन्नईले यस पटक भने साविक विजेता गुजरातलाई उसकै मैदानमा हराउँदै उपाधि जित्यो । चेन्नईले उपाधि जित्नुको प्रमुख पाँच कारण यस प्रकार छन् ।

५. कन्वे र गायकवाडको उच्च लय

चेन्नईलाई उपाधि जिताउन ओपनर डेभन कन्वे र ऋतुराज गायकवाडको लय निकै महत्वपूर्ण रह्यो । यी दुई खेलाडीको उच्च प्रदर्शनमा चेन्नईले उपाधि जितेको थियो । फाइनलमा कन्वे २५ बलमा ४ चौका र २ छक्कासहित ४७ रन जोड्दै प्लेयर अफ द म्याच चुनिए । ऋतुराज गायकवाडले १६ बलमा ३ चौका र १ छक्कासहित २६ रन जोडेका थिए ।

जितको लागि १ सय ७१ रन १५ ओभरमा पूरा गर्नुपर्ने थियो । चेन्नईले यी दुई ओपनरले ६.३ ओभरमा ७४ रनको साझेदारी गर्दै उत्कृष्ट सुरुवात दिलाएका थिए । कन्वेले यस प्रतियोगितामा १६ खेलमा ६ अर्धशतकका साथ ६ सय ७२ रनका साथ तेस्रो स्थानमा रहे । गायकवाडले १६ खेलमा ५ सय ९० रन बनाए ।

कन्वेले आफ्नो उच्च लय र अनुभवको भरपूर्ण फाइदा उठाए । गायकवाडले आफ्नो प्रभावलाई यस सिजनमा पनि निरन्तरता दिए । युवा र अनुभवी यी दुई ओपनरको जोडी जमेपछि चेन्नईले ब्याटिङमा राम्रो प्रदर्शन गरेको थियो ।

सुरुवात राम्रो पाएपछि अजिंक्या रहाणे र शिवम दुबे जस्ता खेलाडीलाई आफ्नो शैलीको खेल खेल्न सहज भएको थियो । कुनैपनि टोलीको नतिजा सुरुवातले धेरै फरक पार्दछ ।

४.खेलाडीमाथिको विश्वास

चेन्नई सफल हुनुको मुख्य कारण खेलाडीमाथि देखाउने विश्वास हो । चेन्नईले कुनैपनि खेलाडीलाई मौका सहजै दिँदैन । मौका दिएपछि टोली बाहिर त्यतिकै राख्दैन । खराब प्रदर्शनमा पनि त्यतिनै माया र विश्वास देखाउँछ । खेलाडीलाई देखाउने विश्वासले प्रदर्शन झनै मजबुत हुन्छ । खेलाडी पनि विना दबाब राम्रो प्रदर्शन गर्दछन् ।

चेन्नईमा खेल्ने खेलाडीलाई खराब प्रदर्शन गर्दा बाहिर बस्नुपर्छ की भन्ने डर भने हुँदैन । चेन्नईले पछिल्ला सात खेलमा खेलाडी परिवर्तन गरेको थिएन । त्यसअघि पनि दीपक चाहर फिट भएपछि आकाश सिंहलाई बाहिर राखेको थियो ।

खराब प्रदर्शन भन्दा पनि कुनै खेलाडी घाइते भएमा मात्रै चेन्नईले खेलाडी परिवर्तन गरेको देख्न सकिन्छ । शिवम दुबे, अजिंक्या रहाणे र मथिसा पाथिरानाले उच्च प्रदर्शन गर्नुको मुख्य कारण उनीहरुमाथि देखाएको विश्वास हो । उपाधि जित्न दुबे, रहाणे र पाथिराना तीनै खेलाडीको योगदान निकै महत्वपूर्ण रह्यो ।

चेन्नईले तुषार देशपान्डे र मोईन अलीको भूमिकामा अन्यलाई मौका दिनसक्थ्यो । तर उनीहरुलाई नै निरन्तरता मौका दियो । लिगका केहि खेलमा चेन्नईले जित निकाल्दा तुषारले उच्च प्रदर्शन गरेका थिए । चेन्नईको मुख्य विशेषता नै खेलाडीमाथिको विश्वास हो । क्रिकेटमा जित निकाल्न खेलाडीको आत्माविश्वास निकै महत्वपूर्ण हुन्छ। अन्य टोलीमा भने त्यो कमी देखिन्छ ।

३. अनुभवी खेलाडीको बाहुल्यता

चेन्नई सफल हुनुको अर्को कारण अनुभवी खेलाडीमा लगानी गर्नु । चेन्नई अक्सनमा सधैं अनुभवी खेलाडीलाई बढी प्राथमिकतामा राख्छ । अनुभवी खेलाडी अजिंक्या रहाणले चेन्नईको त्यो विश्वासलाई घट्न दिएनन् । लगभग भारतीय क्रिकेट टोलीबाट आफ्नो करिअर सकी सकेको अवस्थामा रहाणेले चेन्नईबाट आइपिएलमा सानदार प्रदर्शनका साथ भारतीय टोलीमै पूनरागमन गरे ।

मध्यक्रममा चेन्नईले अनुभवी खेलाडीको रुपमा रहाणे र अम्बाती रायूडुलाई राखेको थियो । युवा खेलाडी दुबे थप खुलेर खेल्न पाए । ओपनर डेभन कन्वे पनि अनुभवी खेलाडी थिए । रविन्द्र जडेजा, महेन्द्रसिंह धोनी, मोईन अली, बेन स्टोक्स लगायतका अनुभवी खेलाडीले टोली सन्तुनमा ठूलो फाइदा गर्यो । चोटका कारण बेन स्टोक्स खेल्न पाएनन् ।

स्टोक्स नखेल्दा पनि त्यति धेरै असर परेन । किनभने चेन्नईको टोलीमा भरपर्दा खेलाडी थिए । दीपक चाहर अनुभवी बलर थिए । टिममा अनुभवी खेलाडी भरपर्दा हुँदा गायकवाड, दुबे, थिक्सेना र पाथिराना जस्ता युवा खेलाडी विना दबाब खेल्न पाएन ।
ठूला खेलहरु अर्थात दबाबमा अनुभव निकै आवश्यक पर्दछ ।

युवा खेलाडीमा क्षमता भएपनि त्यो दबाबमा खेल्ने बानी हुँदैन । अनुभव त्यस्तो कुरा हो जो अरुबाट सिक्न सकिँदैन । त्यसैले अपेक्षा अनुसार प्रदर्शन नहुन सक्छ । जडेजा अनुभवी खेलाडी हुँदा अन्तिम दुई बलमा १० रन चाहिँदा छक्का र चौका प्रहार गर्दै खेल जिताएका थिए । जडेजाको स्थानमा अन्य कुनै युवा खेलाडी भएको भए त्यो नतिजा नआउन पनि सक्थ्यो ।

२. दर्शकको अद्धभूत माया र साथ

क्रिकेटमा दर्शक र मैदानको सधैं महत्वपूर्ण योगदान रहन्छ । दर्शकलाई १२ औं खेलाडी भनिन्छ । चेन्नईलाई हरेक मैदानमा दर्शकले अद्धभूत माया, स्नेह र प्रेरणा दिए । आफ्नो घरेलु मैदान एमए चिदाम्बचम रंगशालामा मात्रै होईन चेन्नई जहाँ गएर खेल्यो त्यहाँ उसको घरेलु मैदान भन्दा कम थिएन ।

त्यसको मुख्य कारण महेन्द्रसिंह धोनीको अन्तिम आइपिएल हुनसक्ने चर्चा थियो । चेन्नई जहाँ खेल्यो त्यहाँ उसले आफ्नो घरेलु मैदानम जसरी नै दर्शकबाट साथ र माया पायो । जसको कारण चेन्नईका खेलाडीलाई थप राम्रो प्रदर्शन गर्न हौसला र प्रेरणा मिल्यो । त्यसैको कारण च्याम्पियन बन्यो ।

१. धोनीको कप्तानी

धोनी विश्व क्रिकेटकै एक उत्कृष्ट कप्तान हुन् । उनको कप्तानी सामु विपक्षी हरेक खेलाडी र टोलीलाई राम्रो खेल्न कठिन पर्दछ । धोनी खेलाडीको क्षमता मात्रै होईन आफ्नो कप्तानीमा पनि उत्कृष्ट बनाउन सक्ने खुबी राख्छन् । खेलाडी स्टार भएर मात्रै हुँदैन । खेल र परिस्थीति अनुसार प्रयोग गर्न सक्नुपर्छ । धोनी स्टार खेलाडी भन्दा पनि नतिजामा बढी विश्वास राख्छन् ।

यस सिजनमा अजिंक्या रहाणे र मथिसा पाथिराना त्यसका उत्कृष्ट उदाहरण हुन् । चेन्नईले उपाधि जित्दा यी दुई खेलाडीको प्रदर्शन निकै महत्वपूर्ण रह्यो । पाथिरानाले डेथ ओभरमा उत्कृष्ट बलिङ गरे । धोनीले देशपान्डेलाई पनि आफ्नो कप्तानीमा भरपूर्ण प्रयोग गरे । धोनी खेल र खेलाडी अनुसार रणनीति तयार पार्दछन् ।

त्यसैको कारण नै सफल हुँदै आएका छन् । उनको चतुर दिमागको अघि स्टार खेलाडी पनि असफल हुन्छन् । यस सिजनमा उच्च प्रदर्शन गरेका शुभमन गिल फाइनलमा धोनीको उत्कृष्ट स्टम्पिङ आउट भए । धोनीले खेलाडीको कमजोरी तुरुन्त पत्ता लगाउँदै बलरलाई त्यसै अनुसार निर्देशन दिने हुँदा सफल हुँदै आएका छन् ।

पहिलो क्वालिफायर खेलमा धोनीले पाथिारानालाई बलिङ गराउन चार मिनेट खेल नै रोकेका थिए । नियम अनुसार खेलाडी मैदान बाहिर गएर जति समय बिताउँछ मैदान छिरेपछि त्यतिनै समय बलिङ गर्न पाउँदैन । पाथिरानाले १६ औं ओभरमा बलिङ गर्न चार मिनेट पर्खनु पर्ने थियो ।

देशपान्डेलाई होईन धोनीले अम्पायरलाई उल्टै सल्लाह र सुझाब दिँदै चार मिनेट समय बिताउँदै पाथिरानालाई बलिङ गराएका थिए । उक्त ओभर देशपान्डेलाई दिँदा नतिजा अर्कै हुनसक्थ्यो । अन्य कप्तान भएको भए देशपान्डेलाई नै दिने थिए । तर धोनीले आफू उत्कृष्ट कप्तान किन त्यो राम्रो उदाहरण दिए । धोनीको उत्कृष्ट कप्तानी चेन्नईले उपाधि जित्नुको मुख्य कारण हो ।