सुबास हुमागाईं, काठमाडौं

विष्णु गुरुङ नेपाली घरेलु फुटबलमा स्थापति नाम हुन् । आफ्नो करिअरको लगभग पुरै समय रुस्लान थ्री स्टारमा बिताएका विष्णु नेपालकै पुरानो मध्यको एकेडेमी साहारा एकेडेमीको पहिलो ब्याचका खेलाडी हुन् । तिनै विष्णुले अब खेलाडी जीवन बिट मार्दै पूर्ण रुपमा प्रशिक्षकको भूमिका निर्वाह गर्ने निर्णय गरेका छन् । यसक्रममा उनले आफू खेलाडीको रुपमा खेल जीवन सुरुवात गरेको साहारा एकेडेमीको प्रशिक्षकको जिम्मेवारी लिएका छन् ।

सोमबार औपचारिक रुपमा साहारा क्लबको प्रशिक्षकको नियुक्त भएपछि विष्णुले अब प्रशिक्षण करिअरमै ध्यान दिने बताए । ‘मैले अब खेलेर भन्दा प्रशिक्षकको रुपमा धेरै योगदान गर्न सक्छु जस्तो लाग्यो । निर्णय लिने यहि नै समय पनि उचित ठानेर प्रशिक्षकको प्रस्ताव स्वीकार गरेको हुँ । अहिले एक वर्षको लागि सम्झौता गरेको छु । आफैं खेलेर हुर्किएको क्लबमा प्रशिक्षकको रुपमा फर्केर आउँदा निकै खुसी लागेको छ,’ विष्णुले भने ।

साहाराको पहिलो ब्याचका खेलाडी विष्णुले २०५८ सालमा प्रशिक्षण सुरु गरेका थिए । २०६३ सालमा थ्री स्टार क्लबमा आबद्ध भएका विष्णुले पहिलो सिजनमा निकै कम अवसर पाए। पहिलो पटक ‘ए’ डिभिजन क्लबमा आएका उनले त्यस समय धेरै कुरा सिके पनि । तर त्यसपछि नेपालको लिग नै बन्द भएपछि क्लबहरुले खेलाडी अनुबन्धन गरेनन् । नतिजा विष्णु रोजगारीका लागि खाडी मुलुक इराकतर्फ लागे ।

इराकमा रहेर काम गरेको २ वर्ष पुग्दै गर्दा विष्णुले नेपालमा लिग फुटबल पुन: सुचारु हुन लागेको खबर पाए । इराकमा दुई वर्ष काम गरिसकेका विष्णुको अगाडी अझ राम्रो ठाउँमा काम गर्ने अवसर आयो । तर फुटबलको लत लागेको विष्णुलाई त्यहाँ बसिरहने मन नै रहेन । उनी फेरी फुटबल खेल्न भन्दै नेपाल फर्किए ।

२०६६ सालको लिगमा उनी फेरी थ्री स्टारकै रोजाईमा रहे । घरेलु फुटबलमा एकक्षत्र राज गरिरहेको पुलिसको अगाडि थ्री स्टारको केहि चलेन र लिगमा दोस्रो भयो । लगत्तै अर्को सिजन क्लबको प्रदर्शन झनै खस्कियो र टोलीको चौथो स्थानमा चित्त बुझाउन बाध्य भयो । त्यसपछि ६९ सालको लिगमा भने टोली लिग उपाधि जित्न सफल रह्यो । त्यसपछि मोफसलका प्रतियोगिता र केहि अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा समेत थ्री स्टारले सफलता हात पार्यो ।

यी सबै क्रममा विष्णु क्लबका लागि पहिलो रोजाईका खेलाडीको रुपमा भने कहिल्यै रहेनन् । तर क्लब उनलाई अन्यत्र जान दिने मनस्थितिमा पनि कहिल्यै रहेन । पहिलो रोजाइमा नखेलेपनि उनी त्यसबेला प्रशिक्षक ज्याक स्टेफानोस्कीले घोषणा गरेको राष्ट्रिय टोलीको प्रारम्भिक छनोटमा परे । अन्य क्लबमा गएर सुरुवाती रोजाइमा खेल्न सक्ने विष्णुले कहिले पनि क्लब छाड्ने मनासय बनाएनन् । उनी क्लबले सम्झौता नवीकरण गर्ने समयमा हरेक प्रशिक्षकका लागि महत्त्वपूर्ण खेलाडीको रुपमा रहन्थे तर पहिलो रोजाईमा खेल्न भने उनले बिरलै पाए । वैकल्पिक खेलाडीका रुपमा नै उनले आफ्नो प्रभाव जमाइरहे ।

२०७३ सालमा एन्फाको लापरवाहीका कारण थ्री स्टारले एएफसी कपको दोस्रो चरणमा खेल्न नपाएपछि क्लबले विरोध स्वरुप झन्डै २ वर्ष कुनैपनि फुटबल गतिविधिमा सामेल भएन । एन्फाको आधिकारिक प्रतियोगिता समेत रोकिएपछि खेलाडीहरु मोफसलका प्रतियोगितामा व्यस्त रहे । विष्णुले पनि अन्य क्लबबाट केहि प्रतियोगिता खेले । तर उनले यस समयमा आफ्नो फुटबलप्रतिको लगावलाई प्रशिक्षक बन्दै पूरा गर्ने जमर्को गरे । ७३ सालमै उनले एएफसी ‘सी’ कोचिङ सर्टिफिकेट कोर्ष लिए र उत्कृष्ट नतिजा ल्याए ।

कोर्ष गरेको केहि महिनामै उनले ललित स्मृति यू-१८ फुटबल प्रतियोगितामा थ्री स्टार क्लबको टोलीलाई प्रशिक्षण दिए। प्रतियोगितामा राम्रो नतिजा ल्याउन नसकेपनि उनको प्रशिक्षणमा रहेका २ खेलाडीलाई प्रशिक्षक मेघराज केसीले सिनियर टोलीमै मौका दिए । गोलरक्षक अभिषेक बराल र फरवार्ड सुसन श्रेष्ठ अझैपनि थ्री स्टारको सिनियर टोलीमा रहेर विभिन्न प्रतियोगिता खेलिरहेका छन् । दुवै खेलाडी नेपाल यू-२३ राष्ट्रिय टोलीको बन्द प्रशिक्षणमा पनि परेका थिए ।

प्रशिक्षणमा राम्रो सम्भावना देखेपछि एएफसीले नै उनलाई चाडैं ‘बी’ लाइसेन्स गराउन एन्फालाई सिफारिस गर्यो। उनले त्यसैवर्ष ‘बी’ लाइसेन्स पनि राम्रो अंक ल्याएर पास गरे। सामान्यतया ‘सी’ कोर्ष गरेको २ वर्षपछि प्रशिक्षकको क्रियाकलाप हेरेर माथिल्लो स्तरको लागि सिफारिस गर्ने प्रावधान छ । तर एएफसीले सम्भावना बोकेका प्रशिक्षकहरुलाई सिधै ‘बी’ कोर्षको लागि सिफारिस गर्छ । फुटबलसँगै विष्णुले फुटसल प्रशिक्षक कोर्ष पनि गरिसकेका छन् । उनी नेपालको पहिलो औपचारिक राष्ट्रिय टोलीको सहायक प्रशिक्षक पनि बने ।

गत सिजन संकटाबाट खेलेका विष्णुलाई यसपटक पनि संकटाले नयाँ अनुबन्धको लागि प्रस्ताव गरेको थियो । तर विष्णुको मनले मानेन । उनले प्रशिक्षणमै ध्यान दिएर अगाडी बढ्ने लक्ष्य रहेको बताए । ३१ वर्षको उमेरमा नै उनले आफ्नो खेलाडी करिअर बिट मार्ने निर्णय लिए । ‘मलाई संकटाले नयाँ सिजनको लागि सम्पर्क गरको थियो । तर अब म फेरी खेल्ने पक्षमा छैन । मेरो ध्यान प्रशिक्षण करिअरमा रहनेछ,’ पोखराको दोबिल्लास्थित साहारा एकडेमीबाट विष्णुले भने, ‘मेरो मुख्य लक्ष्य भनेको एकेडेमीका खेलाडीलाई राष्ट्रिय टोलीसम्मको बाटो बनाउनु हो । यसका लागि मैले आफूलाई पनि अझै सुधार्नु जरुरि छ । यसका लागि क्लबले विदेशीक प्रशिक्षणदेखि अन्य सुविधा उपलब्ध गराउने विश्वास दिलाएको छ ।’

खेलाडी जीवनमा सेन्टर मिडफिल्डमा डटेर खेल्ने विष्णु अब प्रशिक्षकका रुपमा मैदानको छेउमा देखिनेछन् । प्रशिक्षण करिअरको छोटो अवधिमा नै राम्रो सम्भावना देखाएका उनले खेलाडी करिअर नै त्यागेर यसमा होमिएका छन् । खेलाडी रहँदा देखिनै व्यवस्थापन पक्षसँग निकट रहने विष्णुले यस पक्षलाई लामो समयदेखि नजिकबाट नियालेको बताए । ‘खेलाडी करिअर कुनै न कुनै दिन अन्त्य हुन्छ नै । अब आफ्नो सम्भावना र लगाव नै प्रशिक्षणमा भएपछि निर्णय लिन कठिन भएन । जति मिहिनेत मैदानमा खेल्दा गर्थें, अब त्योभन्दा बढी खेलाडीलाई खेलाउनमा गर्नेछु,’ उनले टुंग्याए ।

साहारामा हाल अनाथ तथा विपन्न वर्गका २६ खेलाडी प्रशिक्षणमा छन् । क्लबले आफ्नै भवन र मैदानमा लामो समयदेखि खेलाडीलाई बसोबास, शिक्षा तथा प्रशिक्षण लगायत सम्पूर्ण व्यवस्था गर्दै आएको छ । नेपालकै प्रतिष्ठित फुटबल प्रतियोगिता आहा! रारा गोल्डकपको आयोजक समेत रहेको साहारा क्लबले विष्णुसँगै राष्ट्रिय टोलीका पूर्व कप्तान अनिल गुरुङ, अजित भण्डारी, मानबहादुर तामाङ, लक्ष्मण जिसीलगायत खेलाडी उत्पादन गरेको छ ।