प्रकाश तिमल्सिना, काठमाडौं

नेपालको राष्ट्रिय खेल भलिबलको सर्वोच्च संस्था नेपाल भलिबल संघको यसै वर्ष हुने भनिएको निर्वाचनका लागि वर्तमान कार्यसमितिकी उपाध्यक्ष निरोज मास्केले अध्यक्ष पदमा उम्मेदवारी दिने भएकी छिन् ।

कोरोना भाइरस कोडिभ १९ को संक्रमण फैलने क्रम बढिरहँदा नेपाली खेलकुद ठप्प छ । चैतदेखि साउनमा चलेको लकडाउनमा खुकुलो भएपनि पूर्ण रुपमा बन्द खेलकुदलाई केहि गति दिने प्रयास भएको थियो । तर, त्यो लामो समय चलेन ।

कोभिड १९ को संक्रण झनै बढ्न थालेपछि पुनः बन्द भए । खेलकुद गतिविधि बन्द हुँदा राष्ट्रिय संघहरुको पनि स्वभाविक रुपमा निष्क्रिय छन् । यो परिस्थितिका कारण केहि सक्रिय राष्ट्रिय संघको अद्यावधिक निर्वाचन प्रभावित भएका छन् । जसमा भलिबल संघ, बक्सिङ र ब्याडमिन्टनलगायतका संघ छन् । ती संघको ४ वर्षे कार्यकाल पूरा भएको छ ।

अब कहिले निर्वाचन हुने भन्ने भन्न सकिने अवस्था छैन । २०७३ जेठ १ गते भलिबल संघको पछिल्लो निर्वाचन भएको थियो । कार्यकाल सकिएको ३ महिना नाघिसकेको छ । लकडाउन अघि नै नयाँ नेतृत्वका लागि एकखाले दौडधुप सुरु भइसकेको थियो । कोभिडका कारण उत्पन्न कठिन परिस्थितिका कारण संघको निर्वाचन अनिश्चितसँगै ती दौडधुप स्वतः रोकिएका छन् ।

यसैबीचमा संघकी उपाध्यक्ष मास्केले भलिबल संघको अध्यक्षमा उम्मेदवारी दिने घोषणा गरेकी हुन् । पछिल्लो ३ कार्यकाल केन्द्रिय समितिमा रहेकी मास्केले आफ्नो भलिबल संघलाई नयाँ उचाईमा पुर्याउनका आफुले उम्मेदवारी दिने बताएकी छिन् ।

‘कोरानाले हामी सबैलाई यति खेर कठिन अवस्थामा ल्याइपुर्याएको छ । यसले सबै क्षेत्र अस्तव्यस्त भएको छ’, उनले भनिन्, ‘अवस्था सहज भएर जहिले संघको निर्वाचन हुन्छ त्यसमा म अध्यक्षमा उम्मेदवारी दिनेछु । मैले आफ्नो उम्मेदवारीका बारेमा धेरैलाई जानकारी पनि दिएको छु ।’

सदस्य हुँदै भलिबल संघमा सक्रिय मास्के यसअघिको कार्यकालमा कोषाध्यक्ष थिइन् । मास्केले आफू कोषाध्यक्ष हुँदा आर्थिक अनुशासन कायम गर्न प्रयास थालेको स्मरण गरिन् । ‘म कोषाध्यक्ष हुँदा कुनै हिसाब किताब राख्ने चलेन थिएन । संघ करमा दर्ता पनि म कोषाध्यक्ष भएको समयमा गरेका हौं’, उनले भनिन्, ‘म कोषाध्यक्ष बनेपछि सबै कारोबार बैंक खातामार्फत गर्ने परम्परा सुरु गरेको थिए । खेलको विकासका लागि आर्थिक अनुसासन एकदमै जरुरी हुन्छ ।’

मास्केले संघमा लामो समयको अनुभव पछि अध्यक्षमा उम्मेदावरी दिनु स्वभाविक भएको पनि बताएकी छिन् । ‘पछिल्लो १२ वर्ष मैले जे जति अनुभव बटुले र आफ्नोतर्फबाट भलिबलका लागि काम गरे त्यसले मलाई एक पटक नेतृत्व गर्नुपर्छ भन्ने मनस्थितिमा पुर्याएको हो’, उनले भनिन्, ‘पछिल्लो केहि वर्षमा हामीले भलिबलमा निकै सफलता प्राप्त गरेका छौं । अब भलिबल खेलेर बाच्ने अवस्थाको सृजना गर्नुपर्नेछ ।’

मास्के सदस्य हुँदा संघले महिला कमिसन बनाएर उनलाई त्यसको संयोजक बनाएको थियो । ‘२०६८ मा हामीले चितवनमा बीच भलिबल आयोजना गरेका थियौं’, उनले भनिन्, ‘त्यो महिला बीच भलिबलको इतिहासमा एउटा सुरुवात थियो । त्यसपछि कोषाध्यक्ष र अहिले उपाध्यक्षका रुपमा क्रियाशील छु । अब भनेको कि मुख्य नेतृत्वमा रहेर काम गर्ने वा बाहिरिने समय आएको छ ।’

मास्केले श्रीमान् सञ्जय मास्केको स्मृति फाउन्डेसन स्थापना गरेकी छिन् । फाउन्डेसनले पनि भलिबल रुपमा खेलाडी सम्मान गर्दै आएको छ । फाउन्डेसनमा भविष्यमा पनि भलिबलमै काम गर्ने योजना रहेको उनले सुनाइन् । ‘संघमा सधै रहिन्छ भन्ने हुन्न’, उनले थपिन्, ‘पछि पनि हामी फाउन्डेसनमार्फत भलिबलमा केहि न केहि गरिरहन्छौं ।’

मास्केसँगै अर्का उपाध्यक्ष यमबहादुर गुरुङ, महासचिव जितेन्द्रबहादुर चन्दलाई पनि अध्यक्षको आकांक्षीको रुपमा हेरिएको छ । यद्दपी औपचारिक रुममा कसैले घोषणा गरेका छैनन् । पूर्व अध्यक्ष गंगाबहादुर थापाले पनि नेतृत्वमा आउनका लागि प्रयास गर्ने देखिएको भलिबल वृतमै चर्चा छ ।

वर्तमान अध्यक्ष मनोरञ्जन रमण शर्माले भने विश्राम लिने भलिबल परिवारमा बताउँदै आएका छन् । शर्माले पुनः उम्मेदवार बन्ने अवस्थामा भने विचार गर्न सकिने जनाउँदै मास्केले त्यसबाहेकको परिस्थितिमा भने आफ्नो उम्मेदवारी पर्ने प्रष्ट पारिन् ।

पछिल्लो वर्ष नेपाली महिला भलिबलले ठूलो सफलता प्राप्त गरेको र अब त्यो भन्दा ठूलो सफलताका लागि प्रयास गर्नेपर्नेमा मास्केले जोड दिइन् । नेपाली भलिबल संघको इतिहासमा यो कार्यकाल अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा सफलताको कार्यकाल हो । दक्षिण एसियाली खेलकुद (साग) मा यसअघि ३ पटक कास्य पदक जितेको महिला टोलीले स्वदेशमा १३ औं संस्करण आयोजना हुँदा पहिलो पटक रजत पदक जितेको थियो । गत वर्ष नै बंगलादेशमा आयोजना भएको सेन्ट्रल जोनमा स्वर्ण पदक जितेको थियो ।

पुरुष टोलीले पनि यहि कार्यकालमा पदक जितेको थियो । २०७३ को चैतमा पुरुष टोलीले माल्दिभ्समा एभिसी सेन्ट्रल जोनमा कास्य पदक जितेको थियो । पुरुष टोलीले जितेको त्यो पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय पदक थियो । २०७४ को जेठमा भलिबललाई सरकारले राष्ट्रिय खेल घोषणा गरेको थियो । राष्ट्रिय खेलकुद विकास ऐन २०७७ ले भलिबललाई राष्ट्रिय खेलका रुपमा निरन्तरता दिएको छ ।

केहि वर्षयता संघले गरेको मेहनतले सफलता प्राप्त भएको उल्लेख गर्दै अब खेलेको विकास र खेलाडी उत्पादनमा जोड दिनुपर्ने समय आएको बताए । ‘सामूहिक प्रयासबाट सफला प्राप्त हुन्छ भन्ने उदाहारण हामीले दिएका छौं । राष्ट्रिय खेल त बन्यो । हामीसँग आफ्नै कभर्ड हल छैन’, विद्यालय स्तरमा भलिबल खेलाडी रहेकी उनले योजना सुनाइन्, ‘खेलाडी उत्पादन संघ आफैले गर्न सकेको छैन । भलिबल पूर्ण रुपमा व्यवसायिक हुन सकेको छैन । अब हामीले यी पक्षमा काम गर्नुपर्छ ।’

‘२०३३ सालमा राष्ट्रिय खेलकुद परिषद् (राखेप) मा दर्ता भएको भलिबल संघमा अहिले सम्म महिला अध्यक्ष बनेकी छैनन् । संघमा कोषाध्यक्ष र उपाध्यक्ष निर्वाचित हुने म पहिलो महिला छु’, ठट्टा गर्दै उनले भनिन्, ‘भलिबल परिवारले साथ दियो भने संघको पहिलो महिला अध्यक्ष बन्ने सम्भावना पनि छ ।’