कप्तान कथन

दीपक अमात्य, राष्ट्रिय फुटबल टोली (पूर्व कप्तान)

अहिले म अमेरिकामा छु । हामी जस्ता मध्यमवर्गीय नेपालीको सपनाको देश । मेरो बाल्यका पनि फुटबल खेल्ने संघर्षमा बित्यो । हुन त हाम्रा समाकालीन प्रायः सबै खेलाडीको संघर्षको कथा व्यथा एउटै जस्तो छ । खेलेर बाँच्न नसक्ने युगका प्रतिनिधि पात्र हौं, हामी । हामीपछिका भाईहरुले फुटबल खेल्न सम्भवत, त्यति संघर्ष पनि गर्नुपरेन पनि होला ।

मलाई जीवनमा खेलेर अत्याधिक खुसी लागेको सन् १९९३ को छैटौं दक्षिण एसियाली खेलकुदमा स्वर्ण पदक जितेको क्षण नै हो । त्यो क्षण सम्झिँदा अहिले पनि मनमा काउकुति लाग्छ । १९९५ को मद्रास दक्षिण एसियाली खेलकुदमा भने हामी सेमिफाइनलमा नै हार्यौं । त्यसपछि नेपाली फुटबलमा अन्तर्राष्ट्रिय उपाधिको खडेरी नै पर्यो ।

हामा सिनियर खेलाडीहरु विगतका रवाफकै आधारमा टोलीमा पर्न खोज्ने अनि देश विदेश घुम्नैपर्ने । त्यही कारणले होला राष्ट्रिय टोलीको प्रदर्शन दिनैपिच्छे खस्कँदै गयो । सोही समयमा अर्थात् १९९७ मा दोस्रो साफ च्याम्पियनसिप नेपालमा नै आयोजना भयो । सो प्रतियोगितामा श्रीलंकाविरुद्धको खेलमा उत्तराद्र्धमा मैले पहिलो पटक कप्तानको ब्यान्ड आफ्नो हातमा लगाएँ र गोल पनि गरेँ । त्यतिमा पनि अति खुसी लाग्यो ।

त्यसपछि भने नेपालले त्यति मात्रामा अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगितामा सहभागितासमेत जनाएन । तैपनि, विदेशी प्रशिक्षकहरु भित्र्याएर प्रशिक्षण दिन भने एन्फाले कन्जुस्याइँ गरेन । ब्रिटिस मूलका ग्रहाम रोबर्टदेखि ब्राजिल, जर्मनी, रुस र कोरियाका प्रशिक्षकहरु नेपाल आए । उनीहरुकै अग्रसरतामा जसरी पनि टोलीमा पर्न खोज्ने पाका खेलाडी पाखा लगाइए ।

अनि १९९७ भित्र त मेरो समकालीन वा जुनियर भाइहरु मात्रै राष्ट्रिय टोलीका सदस्य थियौं । त्यही समयमा मेरो नेतृत्वमा सिक्किममा आयोजना हुने प्रतिष्ठित गभनर्स गोल्डकपमा खेलियो । १९९७ र ९८ मा मुकुललाई सो प्रतियोगिताको उपाधि दिलाउँदा एउटा कप्तान मात्र नभएर खेलाडीका रुपमा समेत म निकै उत्साहित भएँ ।

मैले गोवामा सम्पन्न साफ च्याम्पियनसिप र एसियाली खेलकुदमा समते कप्तानको जिम्मेवारी सम्हालेँ । ती दिननहरुले मलाई सधै गौरवशाली महसुस गराउँछ । सम्झँदा नै निकै खुसी र उत्साहित बन्छु । गर्व महसुस हुन्छ । छैटौंँ दक्षिण एसियाली खेलकुदमा राष्ट्रलाई स्वर्ण पदक दिलाउँदा जति खुसी भएको थिएँ ।

१९९९ मा काठमाडौंमै सम्पन्न आठौं दक्षिण एसियाली खेलकुदमा दोस्रो हुँदा त्योभन्दा बढी दुःख लाग्यो । फाइनलमा बंगलादेशसँग व्यहोरेको पराजयले अहिले पनि कहिलेकाहीँ चसक्क पीडा गराउँछ । त्यो पीडा म कहिल्यै बिर्सन सक्दिनँ । आठौं साफ खेलकुदपछि तत्काल त्यही स्तरका कुनै प्रतियोगिता हुने र नेपाल सहभागी हुनृ संकेत देखिएन । अनि युवाका लागि ठाँउ खाली गरिदिनुपर्छ भन्ने सोच पनि मनमा पलायो ।

नयाँ आउने भाइहरुप्रति कहिल्यै अविश्वास लागेन । उनीहरुले मुलुकलाई हामीभन्दा पनि सफलता दिलाउनेछन् भन्ने विश्वास थियो नै । अनि देश विदेश घुमिरहने रहर पनि थिएन र घुम्नका लागि मात्रै टोलीमा टिकिरहनुपर्छ भन्ने भावना पनि कहिल्यै मनमा पलाएन । त्यसैले २००२ मा खेलाडी जीवनबाट सन्न्यास लिएँ ।

तत्कालीन अधिराजकुमार नीराजनबाट ब्लेजर पहिरिएर रंगशाला छाड्दा जीवनले अर्कै कथा कोर्दै छ भन्ने ज्ञान पनि थिएन । तर, मुलुकका लागि कही गर्न सकेको भावना भने मरेको थिएन । समय चलायमान रहेछ । आखिर खेलाडी जीवनपछि पनि बाँच्न आधार पहिल्याउन सकिनँ, अनि विदेश भासिएँ । कुनै रहरले होइन, बाँच्ने बाध्यताले । तैपनि, म जहाँ बसुँ राष्ट्रप्रतिको मायामा कहिल्यै कमी आउँदैन । यो मेरो विश्वास हो ।

जीवनको ठूलो अंश मैले नेपालको फुटबललाई नै समर्पित गरेँ । अनि जहाँ रहे पनि रगतमा नेपाली फुटबल नै बगिरहँदोरहेछ भन्ने थाहा पनि पाएँ । त्यसैले जहाँ बसे पनि नेपालको फुटबलको चिन्ताले कहिल्यै छाड्दैन । मेरो चिन्ता सधैँ नेपाली फुटबलको प्रगतिका लागि नै हुनेछ ।

साभार– फुटबलर्स मिसन टुगेदर्सले प्रकाशित गरेको फुटबलरको समर्पण फुटबलरलाई नामक स्मारिकाबाट गरिएको हो । मिसनसँग हाम्रो खेलकुद डटकमले अनलाइन सहकार्य गरेकाले आउने दिनमा स्मारिकामा रहेका अन्य लेख क्रमश: प्रकाशित हुनेछ ।