एजेन्सी – भारत आइसिसी विश्व टेस्ट च्याम्पियनसिप २०२३ को फाइनलमा अष्ट्रेलियासँग २ सय ९ रनले पराजित हुन पुग्यो । लगातार दोस्रो संस्करण फाइनल खेलेको भारत पुन अर्को पटक पराजित हुन पुगेको हो । इंग्ल्यान्डको द ओभलमा भारतले टस जितेपनि कुनैपनि सेसनमा अष्ट्रेलियालाई दबाबमा राख्न सकेन ।

अष्ट्रेलियाले ट्रविस हेड र स्टिभ स्मिथको शतकको सहयोगमा पहिलो इनिङमै ४ सय ६९ रनको योगफल बनाउँदै जितको आधार तय गरेको थियो । भारतका अजिंक्या रहाणे र शार्दुल ठाकुरको अर्धशतकमा भारतले २ सय ९६ रन बनाउँदै झिनो सम्भावना कायमै राखेका थिए । तर दोस्रो इनिङमा अष्ट्रेलियाले थप २ सय ७० रन बनाएपछि ४ सय ४४ रनको विशाल लक्ष्य पाएको थियो । तर उक्त विशाल विजयी लक्ष्य पछ्याएको भारत २ सय ३४ रनमै अल आउट हुन पुग्यो ।

भारतको १० वर्षपछि उपाधि जित्ने सपना फेरि अधुरै बनेको छ । भारतले हार्नुमा खेलाडीको मात्रै नभएर टिम व्यवस्थापनको पनि त्यतिनै कमजोरी रहेको छ । भारतले अष्ट्रेलियासँग हार्नुको पाँच कारण यस प्रकार छन् ।

५.आश्विनलाई बाहिर राख्नु

रविचन्द्रन आश्विन वर्तमान समयका आइसिसी विश्व टेस्ट वरियताका नम्बर वान बलर हुन् । तर भारतले फाइनल खेलमा आश्विनलाई नै बाहिर राखेको थियो । आश्विनलाई बाहिर राख्दा भारतले चार तीव्र गतिका बलर उमेश यादव, मोहम्मद शामी, शार्दुल ठाकुर र मोहम्मद शिराजलाई मैदान उतारेको थियो ।

भारत तीव्र गतिका बलरलाई सहयोग मिल्ने आशामा आश्विनलाई बाहिर राखेको थियो । टिम व्यवस्थापनको उक्त निर्णय भारतलाई भारी पर्यो । कुनैपनि पिच र कन्डिसन होस् टोलीले आफ्नो प्रमुख बलरलाई खेलाउनु पर्छ । अष्ट्रेलियाका स्पिनर नाथन लायनले पहिलो इनिङमा एक र दोस्रोमा चार विकेट लिएका थिए ।

भारतकै स्पिनर रविन्द्र जडेजाले पहिलो इनिङमा एक र दोस्रोमा तीन विकेट लिएका थिए । यी दुई स्पिनरको प्रदर्शनले पनि आविश्वनको महत्व कति थियो स्पष्ट हुन्थ्यो । अर्कोतर्फ अनुभवी खेलाडी हुँदा दबाबमा झन राम्रो प्रदर्शन गर्न सक्थे । अर्कोतर्फ आश्विन ब्याटिङ पनि त्यतिनै राम्रो गर्ने गर्दछन् । आश्विनलाई खेलाएको भए मध्यक्रममा विकेट लिन सक्थे र नतिजा अर्कै हुनसक्थ्यो ।

४.भारतको कमजोर तयारी

भारतको हारको एक प्रमुख कारण कमजोर तयारी थियो । भारतले इन्डियन प्रिमियर लिग (आइपिएल) को कारण टेस्ट च्याम्पियनसिपको लागि तयारी राम्रोसँग गर्न पाएको थिएन । भारतका अधिकाम्स खेलाडीले एक हप्ता तयारी गरेका थिए । टि२० शैलीबाट टेस्टमा रुपान्तरण हुन कुनैपनि खेलाडीलाई समय लाग्छ । अर्कोतर्फ इंग्लिस कन्डिसनमा खेल्न एसियाका कुनैपनि खेलाडीलाई सहज हुँदैन ।

भारतले पहिलादेखीनै इंग्ल्यान्डमा राम्रो तयारी गर्नुपर्ने थियो । अर्कोतर्फ कुनै बलियो टोलीसँग इंग्ल्यान्डमा टेस्ट सिरिज खेल्नुपर्ने थियो । त्यसले गर्दा भारतलाई फाइनल अघि आफ्नो कमजोरी पत्ता लगाउने राम्रो अवसर मिल्न सक्थ्यो । २०२१ को फाइनल अघि न्युजिल्यान्डले इंग्ल्यान्डसँग सिरिज खेलेको थियो । त्यसैले फाइनलमा भारतलाई हराएको थियो । भारतको कमजोरी तयारीले उपाधि जित्न सकेन ।

३. क्यामरन ग्रीनको उत्कृष्ट क्याच

अष्ट्रेलियालाई जिताउन युवा अलराउन्डर क्यामरन ग्रीनको उत्कृष्ट क्याच एक कारण थियो । आइपिएलमा मुम्बई इन्डियन्सबाट १७ करोड ५० लाख भारुमा खेलेर फर्किएका ग्रीनको ब्याटिङ अपेक्षा अनुसार रहन सकेन । तर फिल्डिङ भने सानदार रह्यो । पहिलो इनिङमा अजिंक्या रहाणेले भारतको आशा कायम राखेका थिए ।

रहाणे ८९ रनमा खेल्दै रनको अन्तर घटाएका थिए । प्याट कमिन्सको बलमा ग्रीनले गल्लीमा एक हातले एक सानदार क्याच लिएका थिए । रहाणे क्रिजमा टिक्दा विशाल इनिङ खेल्न सक्थे । तर ग्रीनको उत्कृष्ट क्याचको शिकार बने । चेतेश्वर पुजारालाई पहिलो इनिङमा १४ रनमा बोल्ड गर्दै उनले महत्वपूर्ण योगदान दिएका थिए ।

दोस्रो इनिङमा विशाल विजयी लक्ष्य पछ्याएको भारतले आक्रामक सुरुवात गर्न खोजेको थियो । स्कट बोलान्डको बलमा शुभमन गिलको एक हातले पुन उत्कृष्ट क्याच लिए । त्यसपछि अष्ट्रेलिया पुन हाबी बनेको थियो । गिल र रहाणे ग्रीनको उत्कृष्ट क्याचको शिकार बन्नु हारको अर्को कारण रह्यो ।

२.स्मिथ र हेडको साझेदारी तोड्न नसक्नु

पहिलो इनिङमा अष्ट्रेलिया एक समय ७६-३ को अवस्थामा थियो । त्यसपछि क्रिजमा स्टिभ स्मिथ र ट्रविस हेड थिए । भारतले त्यो समय थप दुई विकेट लिन सकेको भए अष्ट्रेलिया ३ सय रनको आसपासमा रोकिन सक्थ्यो । तर चौथो विकेटक लागि स्मिथ र हेडले २ सय ८५ रनको साझेदारी गर्दै भारतलाई दोस्रो दिननै उपाधि सम्भावनाबाट बाहिर गराएका थिए ।

हेडको १ सय ६३ र स्मिथको १ सय २१ रनको सहयोगले अष्ट्रेलियाले विशाल योगफल तयार पारेको थियो । अष्ट्रेलियाको उत्कृष्ट बलिङ आक्रामणको लागि पहिलो इनिङको योगफल जितको आधार तय गर्न पर्याप्त थियो । पहिलो इनिङमा १ सय ७३ रनले पछि परेपछि भारतको जितको सम्भावना त्यहिँ सकिएको थियो ।

१. प्रमुख ब्याटरको खराब प्रदर्शन

भारतले उपाधि जित्न नसक्नुको प्रमुख कारण ठूला नामका खेलाडी चल्न नसक्नु हो । भारतमा स्टार खेलाडीको बाहुल्यता छ । तर खेल्नुपर्ने खेलमा स्टार खेलाडीको प्रदर्शन सधैं कमजोर र निराशजनक हुन्छ । रोहित शर्मा, विराट कोहली र चेतेश्वर पुजारा जस्ता स्टार ब्याटर टोलीमा थिए ।

यी तीन मध्य एक खेलाडीले इनिङ खेल्नुपर्ने थियो । फाइनल वा दबाबका खेललाई ठूला खेलाडीको खेलको रुपमा चिनिन्छ । तर पहिलो इनिङमा रोहित १५ र दोस्रो इनिङमा ४३ रनमा आउट भएका थिए । कोहली १४ र ४९ रनमा आउट भए । पुजारा १४ र २७ रनमा आउट भए । कोहली र पुजारा भारतीय टेस्ट टोलीका खम्बा नै हुन् । तर यी दुई खेलाडीको प्रदर्शन नै सबैभन्दा निराशजनक रह्यो ।

भारतका प्रमुख तीन ब्याटर मध्य एकले ठूलो इनिङ नखेलेपछि कुनैपनि टोलीले विशाल योगफल बनाउन सक्दैन । अन्य ब्याटरको मनोबल र प्रदर्शन प्रत्यक्ष असर पर्छ । कोहली विश्वका उत्कृष्ट ब्याटर हुन् । तर उनी खेल्नुपर्ने खेलमा खेल्न सकेनन् ।
उता अष्ट्रेलियाका स्मिथ र हेडले उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेका थिए । भारतमा नामका स्टार खेलाडी भएपनि खेलमा प्रदर्शन गर्न नसक्दा पराजित भएको हो । प्रमुख खेलाडीको उच्च प्रदर्शन बिना कुनैपनि टोली विजयी हुन सक्दैन ।