सुबास हुमागाई

काठमाडौँ – नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) माथि अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट परिषद् (आइसिसी) ले निलम्बन गरेको बर्ष दिन पुरा भएको छ । यसै पनि घरेलु प्रतियोगिता शून्य प्राय भइरहेको अवस्थामा क्यानमाथिको निलम्बनले काम नगर्ने र विवादमा रमाउनेहरुका लागि अर्को वहाना बनेको थियो ।

निलम्बन फुकुवा भएर क्यानले नियमित काम सञ्चालन गर्ने अझै अनिश्चित प्राय छ । नेपालले अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटमा सहभागिता जनाइरहेकोले क्यान निलम्बनमा परेर पनि त्यसले नेपाली क्रिकेटमा असर नपरेको तर्क गर्नेहरु पनि होलान् । तर, क्यान निलम्बनले घरेलु क्रिकेटमा भने ठूलो असर परेकै छ । स्थानिय क्रिकेट विकासको जिम्मेवारी पाएको क्यानले काम गर्न नपाउँदा त्यसले नेपाली क्रिकेटको घरेलु संरचनामा दीर्घकालिन असर पर्ने पक्का छ । तर, पछिल्ला छ महिनामा दुईवटा यस्ता प्रतियोगिता भए जसले नेपालको घरेलु क्रिकेटलाई पनि चलाएमान बनायो । भर्खर धनगढीमा सम्पन्न सगरमाथा सिमेन्ट धनगढी प्रिमियर लिग (डिपिएल) र असोजमा सम्पन्न एभरेष्ट प्रिमियर लिग (इपिएल) घरेलु क्रिकेटको इज्जत साख जोगाउने काम गरेको छ । यद्दपी क्रिकेटको दीर्घकालिन विकासका लागि भन्दा पनि नेपाली क्रिकेटलाई व्यवसायिक रुपमा अघि बढाउन यी दुई प्रतियोगिता महत्वपूर्ण हुनसक्ने सम्भावना देखिएको छ । क्रिकेट विकासका कार्यक्रम शून्यमा रहँदा पनि टि ट्वान्टी फरम्याटका यी दुई प्रतियोगिता नेपाली क्रिकेट खेलाडी र क्रिकेट समर्थकलाई उत्साहित बनाउनमा सफल रहे ।

डिपिएल र इपिएल आयोजनाले नेपाली क्रिकेटलाई फाइदा त पुर्यायो नै । व्यक्तिगत रुपमा सबैभन्दा बढी फाइदा भने लेफ्ट आर्म बलर सुशिल कँडेललाई पुग्यो । इपिएल र डिपिएलले उनलाई एउटा नयाँ प्रतिभाका रुपमा स्थापित गरेको छ । डिपिएलमा उनी प्रतियोगिताकै सर्वोत्कृष्ट खेलाडी घोषित हुनुले पनि उनको क्षमतालाई उजागर गरेको छ । यी दुई प्रतियोगिताको प्रदर्शनले उनलाई राष्ट्रिय टोलीको ढोका ढकढकाउन पनि पक्कै मद्दत गर्नेछ ।

विराटनगर किङ्सबाट डिपिएल खेल्दै उनले १७ विकेट लिएका थिए । विराटनगरलाई डिपिएलको फाइनल सम्म पुर्याउन महत्वपूर्ण भूमिका खेलेका उनी प्रतियोगिता सकिदा मोटरसाइकल जित्न सफल भए । त्यसअघि इपिएलमा पनि सर्वाधिक विकेट लिनेको सुचिमा उनी शीर्षस्थानमा थिए । भर्खर २० औं बर्ष लागेका सुशिलका लागि संयोग पनि मिल्यो । डिपिएलमा शरद भेषावकरले कप्तानी गरेको विराटनगरबाट खेलेका सुशिलले त्यसअघि इपिएलमा पन्चकन्या तेजबाट प्रतिनिधित्व गरे । ईपिएलको च्याम्पियन समेत रहेको पन्चकन्याको नेतृत्व पनि शरदले नै गरेका थिए । दुवै प्रतियोगितामा शरदको नेतृत्वमा खेल्न पाएकै कारण पनि उनले उच्च प्रदर्शनका लागि एउटा अवसर जुटेको हुन सक्छ ।

डिपिएलको उपाधि जित्न नसकेपनि प्रतियोगितामा व्यक्तिगत रुपमा राम्रो प्रदर्शन गर्नु सक्नुको श्रेय सुशिल टोलीलाई दिन्छन् । ‘टोलीमा मैले इकोनोमिक बलरको भूमिका निर्वाह गरे । हामीले प्रत्यक खेल अगाडी कसले के भूमिका निर्वाह गर्ने छलफल हुन्थ्यो । टोलीको आवश्यकता अनुसार प्रदर्शन गर्न सकेकोमा खुसी लागेको छ, ’ युवा बलरले भने,‘ यहाँको कन्डिसन हामी जस्तो बलरलाई मद्दत पुग्ने खालको थियो । त्यसकारण पनि चाहे अनुरुपको प्रदर्शन गर्न सफल भए जस्तो अनुभव हुन्छ ।’

उनी शरदलाई विशेष खाले कप्तानका रुपमा हेर्छन् । सुशिलले अनुभव सुनाए ‘शरद दाईको कप्तानीमा खेल्दा फरक अनुभव हुन्छ । उहाँले टोलीमा छुट्टै किसिमको वातावरण सिर्जना गरिदिनुहुन्छ । मुख्यतः युवा खेलाडीहरुलाई उहाँले हौसला दिनुहुन्छ र टोलीलाई सधै एकताबद्ध बनाउनहुन्छ । ’

उनको अनुभवमा शरद खेलाडी अनुसारको रणनीति बनाउँछन् । उनले थपे,‘शरद दाईले हरेक खेलमा खेलाडीको क्षमता अनुसार चाल बनाउनुहुन्छ । उहाँको कप्तानीमा खेल्दा अलग अलग परिस्थितिमा आफ्नो क्षमता देखाउने अवसर मिल्छ । उहाँको नेतृत्वमा धेरै कुरा सिक्ने मौका पनि मिल्छ ।’

डिपिएलमा राष्ट्रिय टोलीका युवा स्टार सन्दीप लामिछाने एउटै टोलीबाट खेल्दा त्यसको पनि फाइदा पुगेको सुशिलको ठम्याई छ । सन्दीपले पनि डिपिएलमा १२ विकेट लिएका थिए ।

सुशिलले सन्दीपसँग खेल्दा सहज हुने बताए । ‘सन्दिप र म एकैपटक बलिङ गर्दा विपक्षी खेलाडीलाई गाह्रो हुने शरद दाईलाई थाहा थियो । अर्कोतिर सन्दीप र मैले त्यसै अनुरुप प्रदर्शन पनि गर्न सक्यौं । सकेसम्म धेरै डट बल फाल्ने हाम्रो योजना सफल भयो, जसका कारण विपक्षी खेलाडीमाथि दबाब परिरह्यो । अनुशासित रुपमा बलिङ गरेकाले विकेट लिइरहन सफल भयौं ।’

सामान्यतया पेस बलरबाट इनिङ्सको सुरुवातमा गराइन्छ । शरदले अधिकांश खेलमा सुशिलबाट इनिङसको सुरुआत गराए । ‘मेरो बलिङ स्किड वा ड्रिफ्ट हुने भएकाले मलाई नयाँ बलले बलिङ गर्न खासै गाह्रो हुदैन । प्रशिक्षणमा पनि नयाँ बलले नै तयारी गर्थे, त्यसले थप सजिलो भयो । सुरुवाती ओभर बलिङ गर्न सक्नेमा म विश्वस्त थिए । कप्तानले पनि त्यसै अनुरुप योजना बनाउँदा खुलेर खेल्न सके ।’
नेपाली यू १९ टोलीबाट खेलिसकेका सुशिल भविष्यमा राष्ट्रिय टोलीमा पर्नेमा आशावादी छन् । ‘सक्दो मिहेनत गरिरहेको छु । राष्ट्रिय टोली अहिले पुग्ने नहुन सक्छ, तर म अवसर आएको बेलामा आफुलाई प्रमाणित गर्न तयार छु । मेहेनत र अहिलेको प्रदर्शनलाई निरन्तरता दिन सके राष्ट्रिय टोली सम्म डोर्याउन सक्छ भन्नेमा विश्वस्त छु । ’

एउटा प्रतियोगिता सकिनेपछि अब के भन्ने हरेक क्रिकेट खेलाडीको मनमा पर्ने गरेको छ , स्वभाविक रुपमा सुशिलको मनमा पनि त्यस्तो प्रश्न छ नै । तर, गृह जिल्ला चितवनमा रहँदा पनि उनी प्रशिक्षणलाई भने निरन्तरता दिने योजनामा छन् ।

‘यो उमेरमा प्रशिक्षणका साथै म्याच एक्सपोजर पाउँदा अर्को खुड्किलो पार गर्न सजिलो हुन्छ । तर, अहिले हामीका त्यो वातावरण छैन,’ उनले भने,‘ तर, अब यसमा हामीले गर्न सक्ने पनि केही छैन । आफ्नै हिसाबले प्रशिक्षण गर्न सकिन्छ, म त्यहि गर्छु ।’

सुशिल खेलाडीको स्किलसँगै फिटनेसका विषयमा पनि चनाखो छन् । भन्छन् ‘क्रिकेट समयसँगै परिवर्तन भइरहेको छ । पहिला फिटनेसमा खासै ध्यान नदिँदा पनि हुन्थ्यो । मोर्डन क्रिकेटमा फिटनेसमा ध्यान दिनैपर्दछ । प्रतिस्पर्धा त्यत्तिकै कडा छ । खेलाडीले करियर लम्ब्याउनु छ भने फिटनेसमा एकदम ध्यान दिनै पर्दछ । युवा खेलाडीले अझै बढी फिट रहनुपर्दछ ।’