default_image

3 years ago

October 5, 2020

कविताको पुनरागमन प्रयास : श्रीमानको प्रशिक्षण, परिवारको साथ

भुपेन्द्र जिसी, काठमाडौं परिवारको साथ नपाउँदा क्षमता र सम्भावना हुँदाहुँदै पनि कतिपय खेलाडीले खेलकुद करिअरमा पूर्णविराम लगाएका छन् । महिला खेलाडीको हकमा विवाह गर्ने निर्णय लिनु भनेको खेलबाट सन्न्यास लिए बराबर नै छ । तर कविता गौतमको हकमा भने यो लागु हुँदैन । कविता अहिले आफ्नो श्रीमानसँग नै प्रशिक्षण गरेर राष्ट्रिय टोलीमा पुनरागमन गर्ने लक्ष्यमा छिन् […]

121 views

0 Bookmark

भुपेन्द्र जिसी, काठमाडौं

परिवारको साथ नपाउँदा क्षमता र सम्भावना हुँदाहुँदै पनि कतिपय खेलाडीले खेलकुद करिअरमा पूर्णविराम लगाएका छन् । महिला खेलाडीको हकमा विवाह गर्ने निर्णय लिनु भनेको खेलबाट सन्न्यास लिए बराबर नै छ । तर कविता गौतमको हकमा भने यो लागु हुँदैन । कविता अहिले आफ्नो श्रीमानसँग नै प्रशिक्षण गरेर राष्ट्रिय टोलीमा पुनरागमन गर्ने लक्ष्यमा छिन् ।

कविता सन् २०१२ मा कुवेतमा भएको एसीसी यू१९ वुमन्स च्याम्पियन्स मा नेपालले उपाधि जित्दा टोलीको उप कप्तान थिइन् । रुविना क्षेत्रीको कप्तानीमा नेपालले उत्कृष्ट प्रदर्शन गर्दा कविताले प्रभावशाली प्रदर्शन गरिन् । त्यसै प्रदर्शनलाई निरन्तरता दिँदै कविताले सन् २०१४ मा थाइल्यान्ड नेपालको सिनियर टोलीबाट कविताले खेलेकी थिइन् । त्यसबेला उनले चीन र हङकङसँग मैदान उत्रने अवसर पाएकी थिइन् ।

पछिल्लो पटक वुमन्स च्याम्पियन्स लिग (डब्लूसीएल) मा उत्कृष्ट प्रदर्शन गरेपछि कविता १३ औं दक्षिण एसियाली खेलकुदका लागि राष्ट्रिय टोलीको छनोटमा परेकी थिइन् । तर त्यसबेला पारिवारिक कारणले उनी छनोटमा सहभागी हुन पाइनन् ।

‘म सागको सुरुवाती ३५ खेलाडीमा थिएँ । पारिवारीक समस्याको कारण बन्द प्रशिक्षणमा आउन पाँइन । आएको भए राम्रो गर्थे होला । अहिले आफुलाई पछुतो लागि रहेको छ,’ उनले निराश हुँदै सुनाइन् ।

त्यसो त राष्ट्रिय टोलीमा पुनरागमन गर्नुअघि नै उनले पुनरागमनको बलियो उदाहरण पेश गरिसकेकी छिन् । डब्लूसिएलमा उत्कृट बलर घोषित कविता प्रतियोगिताको ड्राफ्टमा (खेलाडी छनोट प्रक्रिया) भने छनोट भएकी थिइनन् । २७ वर्षीय कविताले ड्राफ्टमा नाम नआएपछि प्रतियोगिता खेल्ने कल्पना पनि गरेकी थिइनन् ।

मध्यगतिकी बलर कविता डाफ्ट्रमा कुनैपनि टोलीमा नपर्दा साह्रै निराश बनिन् । तर चितवन राइनोजले सरु पुन टोलीमा अनुपस्थित हुने भएपछि कवितालाई उनको स्थानमा बोलायो । तीनै कविता डब्लूसिएलमा सर्वाधिक विकेट लिने खेलाडी बन्दै प्रतियोगिताकै उत्कृष्ट बलर घोषित भइन् । कविताको पुनरागमन मात्र नभएर नेपालमा प्रतिभावान खेलाडीले अवसर पाउन सकेका छैनन् भन्ने उदारण पनि यसले राख्यो ।

चितवनले ड्राफ्टमा छनोट गरेकी सरुको हात भाचिँएपछि कप्तान इन्दु वर्माले कवितालाई टोलीमा सामेल हुन फोन गरेकी थिइन् । जुन फोनपछि कवितामा खुसी सिमना रहेन । टोलीमा छनोट हुनुको खुसी त थियो नै, उनको मनमा एउटा इख पनि पलायो । ड्राफ्टमा आफ्नो नाम नलिने अन्य सबै टोलीविरुद्ध उत्कृष्ट प्रर्दशन गर्ने अठोट उनले लिइन् । प्रशिक्षणमा निकै मिहिनेत गरेकी कविताको प्रर्दशन पनि गजबको रहयो । चितवनले प्रतियोगिताभर अपराजित रहँदै उपाधि जित्दा कविताको प्रर्दशन उत्कृष्ट रह्यो ।

कविताले पहिलो खेलमै क्याट क्विन्स काठमाडौंविरुद्ध ४ ओभरमा १ मेडन सहित १४ रन खर्चेर २ विकेट लिइन् । दोस्रो खेलमा कविताले ललितपुर फाल्कोन्सविरुद्ध अझ उत्कृष्ट प्रर्दशन गर्दै ४ ओभरमा १३ रन खर्चेर ३ विकेट लिइन् । उत्कृष्ट लयलाई निरन्तरता दिएकी उनले पोखरा पल्टनविरुद्ध ४ ओभरमा २१ रन खर्चेर २ विकेट हात चट्काइन् ।

विराटनगर टाइटन्सलाई ५३ रनले हराउने क्रममा कविताले ३ ओभरमा १ मेडन सहित ५ रन खर्चेर ३ विकेट लिदै प्लेयर अफ द म्याच घोषित भइन् । फाइनलमा काठमाडौंविरुद्ध विकेट हात नपारे पनि ४ ओभरमा मात्र १२ रन खर्चिदै उपाधि यात्रा सहज बनाएकी थिइन् । सम्रगमा कविताले ५ खेलमा १९ ओभर बलिङ गर्दै ३.४२ को इकोनमीमा रन खर्चेर १० विकेट लिदै उत्कृष्ट बलर चुनिइन् ।

डब्लूसिएलको प्रर्दशनले कविता मनोबल बढेको बताउँछिन् । ‘ इतिहासकै पहिलो महिला फ्रेन्चाइज लिगमा खेल्न पाउनु नै ठूलो अवसर थियो । मैले आफ्नो उत्कृष्ट प्रर्दशनमा टोलीलाई फाइनलमा पुर्याउछु भन्ने सोचेको थिएँ र पूरा पनि भयो । सबैभन्दा ठूलो लक्ष्य मलाई ड्राफ्ट नलिने टिमलाई पछुताउने गराउने इगो थियो’,उनले भनिन् ।

डब्लूसीएलपछि सागको टोली छनोटमा उपस्थित हुन नसकेपनि कविता राष्ट्रिय टोलीमा फर्कनकै लागि नियमित प्रशिक्षणमा छिन् । उनलाई प्रशिक्षणमा श्रीमान सुमित चन्द्रदेवले साथ दिइरहेका छन् । कविता र सुमित चार वर्षअघि विवाह बन्धनमा बाँधिएका हुन् । २९ वर्षीय सुमितले पनि घरेलु क्रिकेट खेलेका छन् । क्रिकेटबाट नै चिनजान भएको यस जोडीमा अहिले सुमित व्यापार व्यवसाय सम्हाल्छन् भने कविता आफ्नो करिअरलाई निरन्तरता दिइरहेकी छिन् ।

क्रिकेट खेल्नेक्रममा चिनजान भएपछि कविताको सुमितचन्द्र देवसँग प्रेम विवाह भएको थियो । ‘पहिला त हामी सँगै क्रिकेट खेल्थ्यौ । आजभोली भने उहाँ खेल्नुहुन्न । तर मलाई प्रशिक्षणमा पुर्याउने ल्याउने गर्दिनु हुन्छ । कहिले काहिँ अभ्यासमा सँगै जानुहुन्छ । बलिङ ब्याटिङ यसरी गर भने आफूले जानेको सुझाव र सल्लाह दिनुहुन्छ,’ कविताले भनिन् ।

पछिल्लो समय व्यवसायमा लाग्नु परेपछि सुमितले क्रिकेट खेल्न छोडेका छन् । तर श्रीमती कविताले फेरी राष्ट्रिय टोलीमा खेलेको हेर्ने उनको धोको छ । ‘जहिलेसम्म उनलाई क्रिकेट खेल्न मन लाग्छ हामीले सधैं साथ दिनेछौं । मैले र परिवारले उनको क्रिकेट करिअरका लागि सधैं साथ र सहयोग दिएका छौं । मलाई यतिसम्म विश्वास छ कि उनले चाडैं राष्ट्रिय टोलीमा पुनरागमन गरेर राम्रो प्रर्दशन गर्ने छिन् । उक्त पुनरागमनका लागि म पनि उत्साहित छु,’ सुमितले भने ।

क्रिकेटबाहिर मात्र होइन सुमितले प्रशिक्षणमा पनि कवितालाई निरन्तर सहयोग गर्दै आएका छन् । ‘कहिले काहिँ अभ्यासमा गएको बेला उनलाई सुझाव दिने गरेको छु । उनलाई कठिन लाग्ने सट कसरी खेल्ने, ब्याटिङ गर्दा कुन सट खेल्दा खुट्टा निकाल्ने, बलिङ लगायत कुरामा सिकाउने गर्दछु,’ सुमितले भने, ‘उनीसँगै सधैं अभ्यासमा नगएपनि आफूले जानेसम्मको कुराहरु सिकाउँदै आएको छु । मैले आफूले सक्ने सबै सहयोग, क्रिकेटको ज्ञान, साथ दिदै आएको छु ।’

कविता बुबा भिम बहादुर र आमा मन्जुदेबी गौतमको काखबाट सिराहको लहानमा २०५० सालमा जन्मिएकी थिइन् । सानोमा दाईहरुसँग ६,७ वर्ष देखि नै टोलमा क्रिकेट खेल्दा कविताले पनि सिकेकी थिइन् । बुबा लहानमा विद्युतमा काम गर्थे । श्री पशुपति आर्दश स्कुलबाट माध्यमिक शिक्षा सकेकी उनले जेएस बाट ब्याचलर सकेर बसेकी छन् । हालसम्म क्रिकेट एकेडेमी जान नपाएकी कविता स्थानीय दाईहरुबाट क्रिकेट सिकेको बताउछिन् ।

‘सानोमा त छोरी मान्छे भएर छोरासँग क्रिकेट खेल्नी भएर घरबाट गाली गर्नुहुन्थ्यो । क्रिकेट खेल्दै जाँदा प्रतियोगिता हुन थाले । प्रतियोगिता हुँदै गएपछि सबैले कुरा बुझ्दै जानुभयो । पीएम कप र आठौं राष्ट्रिय खेलकुद प्रतियोगितामा राम्रो प्रर्दशन गरेको थिएँ । त्यसअघि सातौं राष्ट्रिय प्रतियोगिता पनि खेलें,’ उनले भनिन् ।

विशेषगरी महिला खेलाडीमा विवाहपछि खेलमा लाग्न गाह्रो हुन्छ । तर कवितालाई यस्तो कुनै समस्या आएन । ‘माइतीघरबाट पुरा सहयोग भएपनि विवाह गरेर घर गएपछि सासु ससुरालाई समाजले नराम्रो भन्ने हुन् की भन्ने डर हुन्छ । आफन्त र गाउँकाले के भन्लान् भन्ने पनि हुन्छ । तर घर परिवार र श्रीमानबाट मैले राम्रो साथ पाएँ । वहाँहरुको साथले नै आजसम्म पनि निरन्तर खेलिरहेको छु,’ उनले भनिन् ।

श्रीमान सुमित पनि क्रिकेटरनै भएको कारण आफुलाई खेल्न सहज भएको कविता बताउँछिन् । ‘ यसैपनि हाम्रो समाजमा बुहारीलाई खेल्न दिने भनेको सोच्न पनि कठिन छ । तर मलाई भने श्रीमान, सासु र ससुराले कहिल्यै क्रिकेट खेल्न रोक्नु भएन । सधैं साथ दिनुभयो । श्रीमानले तिमी क्रिकेट खेल अरु जे जसो भए पनि म तिम्रो साथमा रहेको छु भन्नुभयो,’ उनले सुनाइन् ।

‘क्रिकेट खेल्न कहिल्यै रोक्नुभएको छैन । उहाँले पनि पूनरागमन गर्दै तिमीले राम्रो प्रर्दशन गर्न सक्छौ मिहिनेत गर्दै गर भनेर सधैं हौसला प्रदान गर्दै आउनु भएको छ । उहाँको हौसलाले पनि मलाई आफ्नो प्रदर्शन मात्र नभएर परिवारकै लागि खेल्न प्रेरित गरेको छ ।’

पछिल्लो पटक नेपाल क्रिकेट संघ (क्यान) ले महिला खेलाडीलाई समेत केन्द्रीय सम्झौता दिने निर्णय गरेपछि कवितामा अझ उर्जा थपिएको छ । पहिलो पटक निर्णय कार्यान्वयन हुँदा केहि निर्णयमा असन्तुष्टि रहेपनि यो कदमले धेरै खेलाडीको मनोबल उच्च हुने उनले बुझेकी छिन् । आउने दिनमा खेलाडी छनोट र वर्गीकरणमा निष्पक्ष निर्णय हुने उनले विश्वास लिएकी छिन् ।

‘ क्यानले सम्झौता दिएर राम्रो काम सुरु गरेको छ । तर वर्गीकरणमा केहि त्रुटी छन् । क्यानले राष्ट्रिय टोली र घरेलु प्रर्दशन हरेर सम्झौता गरेका भनेपनि सम्झौता त्यस्तो देखिएको छैन । केहि नियमित खेलाडी छुटेका छन् भने घरेलु क्रिकेटमा त्यति अध्ययन गरिएको जस्तो लागेन, कविताले भनिन् ।

कविताले घरेलु क्रिकेटको प्रदर्शन पनि छनोटको आधार हुने भन्दा आफ्नो नाम आउने अपेक्षा गरेकी थिइन् ।

तर आफ्नो नाम नआउँदा र अन्य नाम देख्दा भने उनी आश्चर्यमा परिन् । ‘खेलाडीको प्रर्दशनको आधारलाई मानेर सम्झौतामा राख्नुपर्ने थियो । आफ्नो नाम नआउँदा मलाई केहि आश्चर्य लागेको छ । जुन खेलाडी हुनु पर्ने हो उनीहरु नहुँदा झन् दुःख लागेको छ,’ उनले भनिन्, ‘नेपाली महिला क्रिकेटलाई मैले आफ्नो व्यक्तिगत तर्फबाट धेरै योगदान दिन बाँकी छ । आगमी दिनमा कडा मिहिनेत गरेर सकेसम्म राम्रो गर्ने प्रयास गर्नेछु ।’

कोरोना महामारीका कारण प्रतियोगिता हुन नसकेपनि कविताले घरमै सम्भव भएसम्म आफूलाई तयार राखेकी छिन् । ‘ कोरोना नभएको भए सायद नेपालमा घरेलु र अन्तर्राष्ट्रिय प्रतियोगिता हुन्थ्यो होला । खेलहरु हुन सकेनन् । अभ्यास पनि गर्न सकिएन । घरमै बसेर आफ्नो फिटनेसलाई ध्यान दिदै आएको छु,’ उनले भनिन्, ‘महामारीमा आगमी दिनको लागि योजना बनाइराखेको छु । आफूलाई फिट राख्ने प्रयास गरिरहेको छु । अभ्यासमा निस्कने वातावरण नहुँदा एकदमै गाह्रो भएको छ, ‘कविताले भनिन् ।

कोरोनाका कारण स्थिति कष्टकर बनेपनि अब बिस्तारै क्रिकेट सुरु हुनेमा कविता आशावादी छिन् । ‘यति लामो समय बन्द हुँदा आर्थिकदेखि खेलसम्म सबै कुरामा गाह्रो भयो । जे जस्तो भए पनि घरपरिवारले आफूले आफूलाई सम्हाल्न सक्यौं, त्यहिनै राम्रो कुरा हो । अब स्थिति सामान्य हुँदै गाएपछि नेपालमा खेल पनि हुन्छ होला । जसमा राम्रा गर्न मिहिनेत गर्ने छु,’ उनले थपिन् ।

कविताको अबको लक्ष्य राष्ट्रिय टोलीमा पुनरागमन गर्नु छ । त्यसका लागि घरेलु क्रिकेटमा छाप बसाउन उनी तत्पर छिन् । ‘म सिनियर टोलीमा पूनरागमन गर्न हर प्रयास गर्ने छु । कुनैपनि अवसर छोड्ने छैन । डब्लूसिएलमा उत्कृष्ट बलर हुन्छु भनेर सोचेको पनि थिइनँ । मैले राम्रो प्रर्दशन गरे । टिमको युनिटी पनि राम्रो थियो । सबैको साथ पाएँ,’ उनले भनिन् ।

‘डब्लूसिएलको प्रर्दशनले प्रर्दशनले आत्माविश्वास एकदमै बढेको छ । डब्लूसिएलमा भन्दा राम्रो गरेर सियिनर टोलीमा फर्किन प्रयास गर्ने छु । जुन किसिमको वातावारण मैले पाएको छु, मेरो लागि मात्र नभएर अन्य खेलाडीलाई पनि उर्जा मिलोस् भन्ने आशा गरेको छु । सम्भावना र क्षमता छ भने आफ्नो करिअरलाई निरन्तरता दिनुपर्छ र त्यसका लागि सबैले सहयोग गर्नुपर्छ भन्ने आग्रह गर्न चाहन्छु,’ उनले टुंग्याइन ।

March 19, 2024

पहिलो कप्तान नेरीले क्रिकेटबाट सन्न्यास लिइन्

काठमाडौं (हाम्रो खेलकुद) – राष्ट्रिय महिला क्रिकेट टोलीकी पहिलो कप्तान नेरी थापाले अन्तर्राष्ट्रिय र घरेलु दुबै क्रिकेटबाट सन्न्यासको‌ घोषणा गरेकी छिन् । १७ वर्ष लामो क्रिकेट यात्रामा साथ दिने आफ्नो परिवारलाई विशेष धन्न्यावाद दिँदै नेरीले सोमबार सामाजिक सञ्जाल फेसबुक मार्फत सन्न्यास लिएको घोषणा गेकी हन्। ‘म आज राष्ट्रिय तथा अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेटबाट सन्न्यासको घोषणा गर्दैछु। क्रिकेट […]

March 18, 2024

कैलाली प्रिमियर लिग – शुक्लाफाँटाको जित

धनगढी (हाम्रो खेलकुद) – कैलाली प्रिमियर लिगमा शुक्लाफाँटा नगरपालिकाले विजयी सुरुवात गरेको छ । जिल्ला क्रिकेट संघ कैलालीको आयोजनामा सोमबार फाप्ला मैदानमा सुरु भएको कैलाली प्रिमियर लिगमा शुक्लाफाँटाले पर्शुराम नगरपालिकालाई ३५ रनले पराजित गरेको हो । टस जितेर पहिला ब्याटिङ गरेको शुक्लाफाँटाले निर्धारित २० ओभरमा ३ विकेट गुमाउँदै १ सय ८१ रन बनायो । टोलीका […]

March 15, 2024

जीतपुरसिमरा क्रिकेट कप सुरु हुँदै

सुनिल गाँउले, सिमरा प्रथम जीतपुरसिमरा क्रिकेट कप प्रतियोगिता शनिबारदेखि हुँदैछ । जीतपुरसिमरा उपमहानगरपालिका ४ स्थित सेज क्रिकेट मैदानमा सुरु हुने प्रतियोगिताको उद्घाटन खेलमा आयोजक जीतपुरसिमरा क्रिकेट क्लब र पर्सा क्रिकेट संघ भिड्दैछन् । राउण्ड रोबिनका आधारमा संचालन हुने प्रतियोगितामा ६ टोलीको सहभागिता रहेको छ । चैत १० गतेसम्म चल्ने प्रतियोगिताका ६ टोलीलाई दुई समूहमा विभाजन […]

Success

Thank you for your time.