एजेन्सी – विकेटकिपर तथा फिनिसर महेन्द्र सिंह धोनी भारतीय क्रिकेटका सर्वाधिक सफल कप्तान हुन् । पूर्व कप्तान धोनी भारतमात्र नभई विश्व क्रिकेट जगतकै एक सफल र उत्कृष्ट कप्तान मानिन्छन् ।

धोनी आफ्नो क्रिकेट करिअरमा पूर्णविरामको संघारमा छन् । एक वर्षदेखि टोली बाहिर रहेका धोनीको एक दिवसिय विश्वकप सेमिफाइनलमा न्युजिल्यान्डसँगको खेलनै अन्तिम हुने हो की भन्ने चिन्ता समर्थक र शुभ चिन्तकमा छ । धोनी आफ्नो करिअरबारे केहि बोलेका छैनन् ।

धोनीले सन् २००४ मा बंगलादेशविरुद्ध ओडिआईमा डेब्यु गरेका थिए । धोनीले सन् २००५ मा श्रीलंका विरुद्ध टेष्ट र २००६ मा दक्षिण अफ्रिकाविरुद्ध टि२० आईमा डेब्यु गरेका थिए । धोनीले ९० टेष्टमा ६ शतक र ३३ अर्ध शतक सहित ४ हजार ८ सय ७६ रन बनाएका छन् । ३ सय ५० ओडिआई खेलमा २ सय ९७ इनिङमा ब्याटिङ गर्दै १० शतक र ७३ अर्ध शतक सहित १० हजार ७ सय ७३ रन बनाएका छन् । ९८ टि२० आईमा १ हजार ६ सय १७ रन बनाएका छन् ।

धोनीले आफ्नो कप्तानीमा भारतीय क्रिकेटलाई नयाँ उचाईमा पुर्याउँदै विश्वकै एक उत्कृष्ट टोली र लोकप्रिय बनाउन सफल भए । विश्वकप च्याम्पियन धोनी विश्वकै एक उदाहरणीय कप्तान, फिनिसर र विकेटकिपर हुन् । धोनी जुलाई ७ (आज) देखि ३८ वर्षपूरा भई ३९ वर्षमा लागे छन् । धोनीको नाममा विश्व र भारतीय क्रिकेटमा थुप्रै कीर्तिमान छन् ।

समग्रमा धोनीका ३० कीर्तिमान यस प्रकार छन् ।

१. तीनै प्रतियोगिता जित्ने एक्लो कप्तान : धोनी आइसिसीको एक दिवसिय विश्वकप, टि२० विश्वकप र च्याम्पियन्स ट्रफीको उपाधि जित्ने एक्लो कप्तान हुन् । धोनीले सन् २००७ मा टि२० विश्वकप, २०११ मा एक दिवसिय विश्वकप र २०१३ मा ट्रफीको उपाधि जितेका थिए ।

२. ६ पटक टि२० आई विश्वकप्मा कप्तानी गर्ने एक्लो कप्तान । धोनी ६ पटक टि२० विश्वकपमा नेतृत्व गर्ने एक्लो कप्तान हुन् । धोनीले सन् २००७ देखि २०१६ सम्म टि२० विश्वकपमा भारतको कप्तानी गरेका थिए ।

३. वरियतामा सर्वाधिक छिटो शीर्षस्थानमा : धोनी आईसिसीको ओडिआई वरियतामा सर्वाधिक छिटो शीर्षस्थानमा उक्लिने ब्याट्सम्यान पर्दछन् । धोनी मात्र ४२ ओडिआई इनिङ खेल्दै शीर्षस्थानमा उक्लिएका थिए ।

४. कप्तानको रुपमा सर्वाधिक खेल खेल्ने खेलाडी : धोनी कप्तानको रुपमा सर्वाधिक अन्तर्राष्ट्रिय खेल खेल्ने खेलाडी हुन् । धोनीले ३ सय ३२ अन्तर्राष्ट्रिय खेल कप्तानको रुपमा खेलेका छन् । धोनीपछि अष्ट्रेलियाका पूर्व कप्तान रिकी पोन्टिङ पर्दछन् । पोन्टिङले ३ सय २४ खेलमा कप्तानी गरेका छन् ।

५. ओडिआईमा ५० को औसतमा १० हजार रन बनाउने धोनी विश्वका एक्ला ब्याट्सम्यान हुन् ।

६. धोनी ओडिआईमा छैटौं नम्बरमा ब्याटिङ गर्दै सर्वाधिक रन बनाउने खेलाडी पर्दछन् । धोनीले छैटौैं नम्बरमा ४ हजार ३ सय १ रन बनाएका छन् ।

७. धोनी ओडिआईमा सर्वाधिक अविजित( नट आउट) हुने खेलाडी हुन् । उनी ८४ इनिङमा अविजित रहेका छन् ।

८. ओडिआईमा विकेटकिपरको रुपमा एक इनिङमा सर्वाधिक रन बनाउने कीर्तिमान पनि धोनीको नाममा छ । धोनीले सन् २००५ मा श्रीलंकाविरुद्ध १ सय ८३ रनको अविजित इनिङ खेलेका थिए ।

९ ओडिआईमा धोनी सर्वाधिक स्टम्पिङ गर्ने विकेटकिपर हुन् । धोनीले १ सय २३ स्टम्पिङ आउट गरेका छन् ।

१०. धोनी ओडिआईमा कप्तानको रुपमा सर्वाधिक छक्का प्रहार गर्ने खेलाडी पर्दछन् । उनले कप्तानीमा २ सय ४ छक्का प्रहार गरेका थिए ।

११. धोनी टि२० आईमा सर्वाधिक क्याच लिने विकेटकिपर हुन् । उनले ५७ क्याच लिएका छन् ।

१२. धोनी टि२० आईमा सर्वाधिक स्टम्पिङ गर्ने विकेटकिपर पर्दछन् । उनले ३४ स्टम्पिङ आउट गराएका छन् ।

१३. धोनी टि२० आईमा सर्वाधिक कप्तानी गर्ने खेलाडी हुन् । उनले टि२० आईका ७२ खेलमा कप्तानी गरेका छन् ।

१४ धोनी टि२० आईमा सर्वाधिक खेल जित्ने कप्तान हुन् । धोनीले ४१ टि२० आई जित दिलाएका छन् ।

१५. धोनी टि२० आईमा सर्वाधिक अविजित हुने खेलाडी हुन् । ९८ खेलमा धोनी ४२ पटक अविजित रहेका छन् ।

१७. धोनी विकेटकिपरको रुपमा सर्वाधिक बलिङ गर्ने खेलाडीको कीर्तिमान कायम गरेका छन् । धोनीले विकेटकिपरको रुपमा ९ इनिङमा बलिङ गरेका छन् ।

१८. धोनी ओडिआईमा सातौं नम्बरमा २ शतक प्रहार गर्ने एक्लो ब्याट्सम्यान हुन् ।

१९. धोनीको ब्याट विश्व क्रिकेट इतिहासमा सर्वाधिक महँगो मूल्यमा बिक्दैं गिनिज बुकमा रेकर्ड कायम गरेको छ । धोनीले सन् २०११ मा विश्वकप जित्दाको ब्याट अक्सनमा १००,०० पाउन्ड स्टरर्लिङमा लिलामी भएको थियो ।

२०. धोनी विश्वकपमा छक्का प्रहार गर्दै उपाधि जित्ने एक्लो खेलाडी हुन् । सन् २०११ को एक दिवसिय विश्वकप फाइनलमा श्रीलंकाविरुद्ध धोनीले छक्का प्रहार गर्दै विश्वकप जितेका थिए ।

२१. धोनी टि२० क्रिकेटमा सर्वाधिक कप्तानी गर्ने खेलाडी हुन् । उनले २ सय ७० टि२० खेलमा कप्तानी गरेका छन् ।

२२. धोनी टि २० क्रिकेटमा १ सय ५० खेल जित्न एक्लो कप्तान हुन् ।

२३. धोनी भारतीय टेष्ट क्रिकेटमा सर्वाधिक कप्तानी गर्ने खेलाडी हुन् । उनले सन् २००८ देखि २०१४ सम्म ६० खेलमा कप्तानी गरेका थिए ।

२४. धोनी भारतीय ओडिआई क्रिकेटमा सर्वाधिक कप्तानी गर्ने खेलाडी हुन् । २००८ देखि २०१८ सम्म २ सय ओडिआईमा कप्तानी गरेका थिए ।

२५. धोनी ओडिआईमा भारतको तर्फबाट सर्वाधिक सफल कप्तान हुन् । २ सय खेलमा कप्तानी गरेका धोनीले १ सय १० खेल जिताएका छन् ।

२६. धोनी इन्डियन प्रिमियर लिग (आइपिएल) मा सर्वाधिक आउट गर्ने विकेटकिपर हुन् । उनले विकेटकपरको रुपमा १ सय ९० खेलमा ९४ क्याच र ३८ स्टम्पिङ आउट गरेका छन् ।

२७. धोनी आइपिएलमा कप्तानको रुपमा सर्वाधिक खेल खेल्ने खेलाडी हुन् । धोनीले आइपिएलमा कप्तानको रुपमा १ सय ७४ खेल खेलेका छन् । उनले १ सय ७४ खेलमध्य १ सय ४ खेल जिताएका छन् ।

२८. धोनी भारतलाई टेष्ट वरियतमा शीर्ष स्थानमा पुर्याउने पहिलो कप्तान हुन् । उनको कप्तानीमा २००९ मा भारत पहिलो पटक टेष्ट वरियतामा शीर्ष स्थानमा उक्लिएको थियो ।

२९. धोनीले सन् २०१६ मा अष्ट्रेलियामा तीन टि२० आई सिरिजमा क्लिनस्वीप गरेका थिए । अष्ट्रेलियालाई घरेलु मैदानमा क्लिनस्वीप गराउँने १ सय ४० वर्षको इतिहासमा धोनी पहिलो कप्तान थिए ।

३०. धोनी आइपिएलमा सर्वाधिक फाइनल खेल्ने कप्तान हुन् । १२ औं संस्करण मध्य धोनीले ९ पटक फाइनल खेल खेलेका छन् । जसमा ८ पटक चेन्नई सुपर किंग्स र एक राइजिङ पूणे सुपर जाइजायन्टबाट सामेल रहेको छ ।

(एजेन्सीको सहयोगमा भुपेन्द्र जिसीबाट संकलित)