भुपेन्द्र जिसी, काठमाडौं

नेपालले दुई वर्षअघि नेदरल्यान्ड्सविरुद्ध खेल्दै आजकै दिन ओडिआई क्रिकेटमा डेब्यु गरेको थियो । नेदरल्यान्ड्सविरुद्ध पहिलो अन्तर्राष्ट्रिय मान्यता प्राप्त एकदिवसिय खेल (ओडिआई) खेल्दाको आशा, उत्साह, हौसला र खुसी शब्दमा बयान गर्न सकिदैन । तर डेब्युपछि दुई वर्ष भने आशा अनुसार बित्न सकेको छैन् ।

डेब्यु पहिलो खेलमा बलिङमा उच्च प्रर्दशन गरेपनि कमजोर ब्याटिङको कारण नेपाल ५५ रनले पराजित भएको थियो । पारस खड्का ४ र सोमपाल कामीको ३ विकेट लिएसँगै घरेलु टोली नेदरल्याड्स ४७.४ ओभरमा १ सय ८९ रनमा अलआउट भएको थियो । १ सय ९० रनको विजयी लक्ष्य पछ्याएको नेपाल ४१. ५ ओभरमा १ सय ३४ रनमा अल आउट भएको थियो । नेपालका ओपनर ज्ञानेन्द्र मल्लले ६१ बलमा ८ चौका सहित ५१ रन बनाएका थिए ।

ओडिआई डेब्युसँगै नेपालले दुई वर्षमा मात्र १० खेल खेलेको छ । ४ घरेलु मैदानमा र ६ विदेशी भूमिमा रहेका छन् । जसमा समान ५ मा जित र हारको नतिजा छ । ओडिआईमा नेपालले बनाएको उच्च र कम योगफल दुबै युएईविरुद्ध छन् । उच्च २ सय ५५ हुँदा कम १ सय १३ रहेको छ । विपक्षी टोली अमेरिकालाई सबैभन्दा कम ३५ रनमा अल आउट गरेको थियो । बलिङमा उच्च प्रर्दशन स्पिनरमा सन्दीप लामिछाने र तीव्र गतिमा सोमपाल कामीको नाममा छ ।

सन्दीपले गत माघमा अमेरिकाविरुद्ध ६ ओभरमा १ मेडन सहित १६ रन खर्चेर ६ विकेट लिएका थिए । सोमपालले यूएईविरुद्ध सन् २०१९ मा ६.३ ओभरमा १ मेडन सहित ३३ रन खर्चेर ओडिआईमा पाँच विकेट लिने पहिलो नेपाली बलर बनेका थिए । ब्याटिङतर्फ यूएईविरुद्ध पारसले बनाएको १ सय १५ रन नेपालबाट ओडिआईमा बनेको एकमात्र शतक हो ।

पहिलो ओडिआई खेल खेलेका नेपाली खेलाडी :

ज्ञानेन्द्र मल्ल, अनिलकुमार शाह, पारस खड्का (कप्तान), दीपेन्द्रसिंह ऐरी, आरिफ शेख, सोमपाल कामी, वसन्त रेग्मी, शक्ति गौचन, करण केसी, सन्दीप लामिछाने र शरद भेषावकर ।

नेपालको ओडिआईमा सबै नतिजा

सन् २०१८ नेदरल्यान्ड्सविरुद्ध दुई डेब्यु ओडिआई सिरिज

अगष्ट १ : नेपाल ५५ रनले पराजित

अगष्ट ३ : नेपाल १ रनले विजयी

सन् २०१८ अगष्ट ३० : एसिया कप क्वालिफायर्समा यूएईविरुद्ध (नेपाल ७८ रनले पराजित)

सन् २०१९ मा यूएईविरुद्ध तीन ओडिआई सिरिज

जनवरी २५ : नेपाल ३ विकेटले पराजित

जनवरी २६ : नेपाल १ सय ४५ रनले विजयी

जनवरी २८ : नेपाल ४ विकेटले विजयी

सन् २०२० मा आइसिसी विश्वकप लिग–२ त्रिकोणात्मक सिरिज

फेब्रुअरी ५ : ओमानविरुद्ध, नेपाल १८ रनले पराजित

फेब्रुअरी ८ : अमेरिकाविरुद्ध, नेपाल ३५ रनले विजयी

फेब्रुअरी ९ : ओमानविरुद्ध, नेपाल ८ विकेटले पराजित

फेबु्रअरी १२ : अमेरिकाविरुद्ध, नेपाल ८ विकेटले विजयी

आशा धेरै, सदुपयोग थोरै

नेपालले ओडिआई डेब्यु गरेको २४ महिनामा मात्र १० खेल खेल्यो । जुन आशा गरे भन्दा धेरै कम हो । नेपालले एक महिनामा कम्तिमा औसतमा एउटा खेल खेलेको हुनुपर्ने थियो । आइसिसीसँग मात्र निर्भर हुनु प्रमुख कारण देखिन्छ । सन् २०१८ मार्च १५ मा ओडिआई मान्यता प्राप्त गर्दा अव नेपाली क्रिकेटले छिटो विश्व क्रिकेटमा फड्को मार्ने धेरैले अनुमान गरेका थिए । तर अहिले नेपाल ठ्याक्कै उल्टो पथमा हिँडेको छ ।

खेलाडीको पारिश्रमिक उच्च हुँने, घरेलु प्रतियोगिता बढ्ने, उच्च स्तरको प्रशिक्षक पाउँने, अन्तर्राष्ट्रिय खेलमा धेरै ब्यस्त रहँने, नेपालले स्तरमा फड्को मार्ने लगायतका थुप्रै आशा गरिएको थियो । सुरुमा क्यान नहुँदा आइसिसीमा निर्भर र क्यान आएपछि कमजोर नेतृत्वको कारण ती आशामै सीमित हुँदै आएका छन् ।

नेपालले द्विपक्षीय सिरिजमा विशेष ध्यान दिनुपर्छ । एक वर्ष अघि सम्म क्यान थिएन । जसको कारण नेपालले आइसिसीमा पूर्ण रुपमा निर्भर रहेको थियो । अव क्यानले भारत, पाकिस्तान, अफगानिस्तान, बंगलादेश जस्ता क्रिकेट बोर्डसँग सहकार्य गरेर अघि बढ्न आवश्यक देखिन्छ ।

आगामी चुनौती र सम्भावना

कोरोना महामारीको कारण नेपाली क्रिकेटको अन्तर्राष्ट्रिय तालिका स्पष्ट छैन । ओडिआई मान्यता सन् २०२२ सम्म रहनेछ । नेपालसँग अव साढे दुई वर्ष बाँकी छ । नेपालको पहिलो प्राथमिकता उच्च स्तरको अन्तर्राष्ट्रिय प्रशिक्षक नियुक्त गर्नु हो । नेपालले आइसिसी विश्वकप लिग–२ मा ३२ खेल खेल्न बाँकी छ । तर कोरोना महामारीको कारण खेल्न नपाउँने हो की भन्ने चिन्ता पनि छ ।

नेपाल यी ३२ खेलमा मात्र निर्भर हुनु हुँदैन । क्यानले विश्वकप लिग २ बाहेक अन्य देश नेदरल्याड्स र टेष्ट टोलीसँग सिरिज खेल्ने वातावरण बनाउनुपर्छ । अर्कोतर्फ विश्वकप लिग–२ त्रिकोणात्मक सिरिजको समयमा त्यहि खर्चमा थप सिरिजको वातावरण बनाउँन र मिलाउँन सक्नुपर्छ । सिरिज र अभ्यासमा सकेसम्म आफूभन्दा उपल्लो स्तरको टोलीसँग बढि पहल गर्नुपर्छ । कमजोर टोलीलाई हराएर भन्दा बलियो टोलीसँग हार्दा धेरै फाइदा देखिन्छ ।

जिम्बावे, आयरल्यान्ड, अफगानिस्तान, बंगलादेश, वेस्टइन्डिज जस्ता देश नेपालसँग सिरिज खेल्न सक्छ । नेपाली समर्थक सामु खेल्न टेष्ट टोली इच्छुक पनि देखिदै आएका छन् । क्यानले उक्त इच्छा र सम्भावनालाई सिरिजमा बदल्न सक्नुपर्छ । सन् २०२२ पछि नेपालले ओडिआई मान्यता बचाउँन सकेन भने नेपाली क्रिकेटको यात्रा अन्धकारतर्फ बढ्ने छ । ओडिआई सदुपयोग गर्न धेरै ढिलाई भइसकेको छ ।

अब पनि निश्चित योजना, तयारीका साथ अघि नबढेको खण्डमा सन् २०२२ पछि ओडिआई मान्यता नेपालको लागि एउटा इतिहास बन्ने छ । त्यसैले ओडिआई मान्यता निरन्तरता दिने हो भने २०२७ सम्ममा धेरै परिवर्तन आउँने छ । त्यसैले आज देखिनै तयारीमा लाग्नुपर्ने देखिन्छ ।