भुपेन्द्र जिसी, दाङ

स्याङ्जाकी ज्योत्स्निका मरासैनी बुधबारबाट १३ वर्ष लागिन् । टिनएज, अर्थात् १३ वर्ष नपुग्दै उनी राष्ट्रिय क्रिकेटर बन्न सफल भइन् । आफ्नो १३ औं जन्मदिनको अघिल्लो दिन मंगलबार दाङको लमहीमा जारी प्रधानमन्त्री राष्ट्रिय क्रिकेट प्रतियोगितामा गण्डकी प्रदेशबाट सुदूरपश्चिमविरुद्ध खेल्दा उनको डेब्यू यादगार रहयो ।

ज्योत्स्निकालाई सुरुमा देख्दा कमैले मात्र उनी क्रिकेट खेल्न नै आएकी हुन् भन्ने विश्वास गरेका थिए । मंगलबार गण्डकी सुदूरपश्चिम प्रदेशविरुद्ध ५९ रनले पराजित हुन पुगेपनि तर १३ वर्षिय ज्योत्स्निकाको प्रर्दशन भने उत्कृष्ट रह्यो । उमेरले मात्र होइन, प्रतियोगितामा खेलिरहेका अन्य ठूला खेलाडीको तुलनामा पनि उनको प्रदर्शन तारिफयोग्य थियो ।

ज्योत्स्निकाले ३ ओभरमा १३ रन खर्चेर १ विकेट लिइन् । उनले सुदूरपश्चिमबाट प्लेयर अफ द म्याच चुनिएकी रेवती धामीलाई १४ औं ओभरको अन्तिम बलमा २७ रनमा विकेटकिपर सोनिया थापाबाट क्याच गराउँदै लिएकी थिइन् । मरासैनीको बलमा ठूलो सट खेल्नेक्रममा धामी एज लागेर क्याच आउट हुन पुगेकी थिइन् ।

मध्यगतिमा बलिङ गर्ने उनले मध्यक्रममा राम्रो ब्याटिङ गर्ने क्षमता देखाई सकेकी छिन् । १ सय ८ रनको विजयी पछ्याउने क्रममा उनी १५ औं ओभरमा ब्याटिङका लागि आएकी थिइन् । उनी १४ बलमा ६ रनमा अविजित रहिन् । जसक्रममा उनका राम्रा सटहरुको प्रयास गरेकी थिइन् । नेपाली राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीका तीव्र गतिका र डली बल भट्ट र कविता कुवँरको बल सजिलै सामना गर्दै रन जोडेकी थिइन् ।

ज्योत्स्निका यस प्रतियोगिताकै सर्वाधिक कान्छी खेलाडी पनि हुन् । स्याङ्जाबाट आएकी उनमा आत्माविश्वास परिपक्क खेलाडीको भन्दा कम छैन । ‘तीव्र गतिका बलर खेल्न राम्रोसँगनै जानेकी छु र सहज पनि लाग्छ । स्पिन बल चाहिँ खेल्न अलि गाह्रो हुन्छ’, पहिलो खेल सकिएर होटल गएपछि हाम्रो खेलकुदसँग कुरा गर्दै भनिन्, ‘मनमा हल्का डर थियो । ब्याटिङमा अन्तिम सम्म खेल्छु भन्ने सोचेर मैदान प्रवेश गरेकी थिए । खेलेपछि सबैले राम्रो खेल्यौं भन्नुभयो । र अझै मिहिनेत गर्नुपर्छ भन्नु भएको छ ।’

‘हामी जुन समूहमा परेका छौं ती सबै बलिया छन् । हामीले हाम्रो उत्कृष्ट प्रर्दशन भने गर्ने छौं’, उनले भनिन्, ‘नेटमा त राम्रो भएको थियो । अब मैदानमा पनि राम्रो नतिजा ल्याउने प्रयास गर्नेछौं ।’

स्याङ्जाको नारायणस्थानमा उनको बुबा दीपक शर्मा मरासैनी र आमा विद्यादेवी मरासैनीको कोखबाट पहिलो सन्तानको रुपमा जन्म २०६४ पुष १५ मा पहिलो सन्तानको रुपमा जन्म भएको थियो । उनको एक भाई छन् । बुबा आफू पढ्ने रोशनी बोर्डिङकै प्रधानाध्यापक र आमा स्कुलकै लेखामा रहेकोले खेल्न सहज भएको छ ।

ज्योत्स्निकाले क्रिकेट सिक्न लागेको पनि धेरै समय भएको छैन । गत वर्षबाट मात्रै क्रिकेट सिक्न थालेकी हुन् । स्याङ्जामा खेल्न थालेकी उनले खेलाडी बन्ने सपना देखिकी छिन् । उनले ड्युज बलले खेल्न थालेको भने ६ महिना मात्र भएको छ ।

ज्योत्स्निका हाल कक्षा ८ मा अध्ययनरत छिन् र समय आएपछि एकेडेमीबाट क्रिकेट सिक्ने आशा छ । उनले गत वर्ष स्याङ्जाबाट स्थानिय स्तरमा भएको गल्स सुपर सिक्स र मेयर कप खेलेकी थिइन् । यसभन्दा अघि उनले खेलेको त्यहिँनै ठूला प्रतियोगिता हुन् ।

ज्योत्स्निका नेपाली महिला क्रिकेटमा रुविना क्षेत्रीलाई राम्रोसँग चिन्छिन् । पूर्व कप्तान पारस खड्का उनलाई सबैभन्दा मनपर्ने खेलाडी हुन् । उनले गाउँमा मध्यक्रममा ब्याटिङ गर्ने बताउँछिन् । नेपाली क्रिकेटमा राम्रो खेलाडी बन्ने सपना देखेको देखि सकेकी छिन् ।

गण्डकीले खेलाडी छनोटको लागि पोखरामा कास्की र स्याङ्जाबीच दुई खेल खेलाएको थियो । स्याङ्जाको टोलीबाट उनी आएकी थिइन् । तर सरुमा उनलाई देख्दा गण्डकी प्रदेशका प्रशिक्षक गोविन्द प्रधानले पनि क्रिकेट खेल्न सक्लिन भनेर पत्याउन सकेका थिएनन् ।

‘उनी पोखरामा आउनु अघि मैले खासै नाम सुनेको पनि थिएन र देखेको पनि । कास्की र स्याङ्जाबीच खेल भएका थियौं । उनले बलिङ गरिन् । साह्रै सानी । बल पनि पुर्याउन सक्दिनन् जस्तो लागेको थियो । तर उनले जुन हिसाबले बल पुर्याएर एउटा लाइनपछि लाइनमा फालिरहिन् त्यसले उनी प्रतिभाशाली खेलाडी भएको बुझ्यौं । फिल्डिङ गर्नेक्रममा नआत्तिने, नडराउने र अनुभवी खेलाडीले जस्तो सामान्य तरिकाले लिइन्’, प्रशिक्षक गोविन्द प्रधानले पहिलो खेलपछि भने ।

‘बलिङपछि ब्याटिङ गर्न आइन् । सबै बल खेलिन् । आज त उनको स्तरको ब्याट भएन । त्यसैले एकदम गाह्रो भयो । उनको स्तरको ब्याट भएको भए अझ राम्रो गर्न सक्थिन् । डाइभहरु हान्छिन् । स्क्वायर कटहरु हान्ने क्षमता राख्छिन् । स्याङजामा उनलाई राम्रो प्रशिक्षण भएर नै उनको सुरुवात राम्रो भएको हो, ‘ प्रधानले भने, ‘राम्रो प्रशिक्षण पाउने हो भने धेरै माथी जानेछिन् । आगमी एक दुई वर्षमा उनको उमेर बढ्दै जादा अझ उत्कृष्ट प्रर्दशन गर्नेछिन् ।’

स्याङ्जाको सिकाइ

ज्योत्स्निकाको क्रिकेट यात्राको सुरुवात प्रतिभा पहिचान गर्ने श्रेय भने स्याङ्जा क्रिकेट क्लबलाई जान्छ । स्याङ्जा क्लब तथा जिल्ला क्रिकेट संघका अध्यक्ष दिवाकर थापाले गत वर्ष स्थानीय क्रिकेटको विकासका लागि विद्यालय स्तरमा ट्यालेन्ट हन्ट गर्ने योजना अघि सारे । त्यसक्रममा स्याङ्जाका १३ विद्यालयमा निशुल्क प्रशिक्षण क्याम्पसहित ट्यालेन्ट हन्ट सम्पन्न भयो ।

दिवाकर आफैं पनि ज्योत्स्निकाको सुरुवाती प्रदर्शनले नै उनीबाट प्रभावित भएका थिए । ‘हामीले ट्यालेन्ट हन्टका क्रममा रोशनी स्कुलमा ज्योत्स्निकालाई भेटेका हौं । उनी निकै उत्साहका साथ सहभागी भएकी थिइन् र छोटो समयमा नै हामीले भनेको पछ्याउने । उनको सिक्ने चाहना पनि भएको र अभिभावकले पनि खेल्न प्रेरणा दिएपछि हामीलाई झनै सजिलो भयो,’ थापाले भने ।

आफैं पनि प्रदेश स्तरमा खेलिसकेका थापा पछिल्लो समय भने आफ्नो क्षेत्रको क्रिकेट सुधार गर्न पूर्ण रुपमा क्लब र संघमार्फत लागिपरेका छन् । मात्र २९ वर्ष भएपनि उनले क्रिकेट छोडेको ३ वर्ष पुगिसक्यो । ‘ हाम्रो क्षेत्रमा पनि प्रतिभा छन् । अब उनीहरुलाई कहाँ र कसरी अवसर दिन सकिन्छ भन्ने मेरो ध्यान हुनेछ । आफूले त खेलियो अब अरुलाई अझ माथि पुग्ने बाटो बनाउनुछ,’ थापाले भने ।

यसपटक प्रधानमन्त्री कप खेल्न स्याङ्जा जिल्लाका ७ खेलाडी गण्डकी प्रदेशको टोलीमा रहेका छन् । एभरग्रीन स्कुलकै ५ खेलाडी टोलीमा छन् । ‘हामीले ट्यालेन्ट हन्ट गर्दा विद्यालयमा खेलाडीलाई निशुल्क प्रशिक्षण दियौं । सम्भावना भएका खेलाडीलाई थप प्रशिक्षणका लागि क्लबमा बोलायौं । ज्योत्स्निकाले पछिल्लो एक वर्षमा राम्रो सुधार गरेकी छिन् । र आउने दिनमा उनले उमेर बढेसँगै अझ राम्रो प्रदर्शन गर्नेमा ढुक्क छु,’ थापाले भने ।

ज्योत्स्निका आफ्नो टोलीको पहिलो रोजाइमा खेलको स्तरले नै परेकी हुन् । दोस्रो दिन पनि उनले आफ्नो टोलीका लागि दोस्रो स्पेलमा बलिङ गरेकी थिइन् । लमहीको पिचमा नाम चलेका खेलाडीलाई पनि लाइन पकड्न कठिन हुँदा उनी आफ्नो गतिले नभ्याएपनि लाइन र लेन्थमा भने चुकिनन् । ३ ओभरमा १३ रन खर्चने क्रममा जम्मा १ वाइड फ्याँकेकी उनको बलमा मात्र एउटा चौका लाग्यो । टोलीमा सबैभन्दा कम इकोनोमी उनकै थियो ।

बागमतीसँग पराजित भएपछि गण्डकीको सेमिफाइनल पुग्ने सम्भावनामा पूर्णविराम लागेको छ । गण्डकीले लगभग सबै टिनएजमा रहेका खेलाडी जम्मा गरेर बनाएको टोली भएपनि विपक्षीलाई सहज रुपमा जित्ने अवसर भने दिएको छैन । दुवै खेलमा सम्हालिएको ब्याटिङ गरेको टोलीले बलिङमा पनि अनुशासन देखाएको छ । जित भन्दापनि अनुभव बटुलेका यी खेलाडीले आउने दिनमा क्रिकेटमै रहे पक्कै सकारात्मक नतिजा दिलाउनेछन् ।

बुधबार खेल सकिएपछि ज्योत्स्निकाको जन्मदिनको खुसी मनाउन टोलीका सदस्य मैदानमा नाचेका थिए । ज्योत्स्निका केहि लजाउँदै भाग्न खोजेपनि टोलीका सिनियर खेलाडीले उनलाई बिचमा राखेर नाच्न लगाए । उमेरले १३ वर्ष पुगेपनि मैदानमा भने उनले देखाएको खेल उमेर अनुसार निकै परिपक्व देखिएको थियो । जुन आँट र क्षमता उनले देखाएकी छिन्, त्यसले उनीबाट नेपाली क्रिकेटले भविष्यमा आशा गर्ने ठाउँ भने देखाएको छ ।

कर्णालीबाट झन्डै २ साताअघि क्रिकेट सिकेर आएकी अन्जु गुरुङको कथा : अब त क्रिकेट नै खेल्ने हो, तर..