default_image

1 year ago

September 10, 2023

खेलाडीले त देखाए, अब पालो क्यान र सरकारको

2036 views

0 Bookmark

भूपेन्द्र जि.सी., काठमाडौं

नेपालको पुरुष राष्ट्रिय क्रिकेट टोलीले गत साता इतिहासमै पहिलो पटक भारत र पाकिस्तानसँग खेल्ने अवसर पायो । दुवै टोलीसँग फराकिलो हारका बाबजुद नेपाली टोलीले चौतर्फी प्रंशसा बटुल्यो । त्यसको मुख्य कारण हो विश्व क्रिकेटकै महारथी भारत र पाकिस्तानविरुद्ध खेलमा देखाएको साहस र क्षमता ।

पाकिस्तानको मुल्तानमा भएको पहिलो खेलमा नेपाल घरेलु टोलीसँग २ सय ३८ रनले पराजित भयो । विश्वका नम्बर १ तथा टोलीका कप्तान बाबर आजमले उक्त खेलमा १ सय ५१ रनको सानदार शतकीय इनिङ खेलेका थिए । पाकिस्तानले प्रस्तुत गरेको ३ सय ४३ रनको विजयी लक्ष्य पछ्याउनेक्रममा नेपाल १ सय ४ रनमा समेटियो ।

वर्तमान समयका विश्वकै उत्कृष्ट तीव्र गतिको बलिङ आक्रमण भएको पाकिस्तानविरुद्ध उक्त प्रदर्शन स्तर अनुसार कमजोर थिएन । शाहिन शाह अफ्रिदी, नसिम शाह र हरिस रौफको बलिङको डटेर सामना गर्नु सकारात्मक पक्ष थियो । यसैपनि पाकिस्तानको बलिङसामु विश्व स्टार खेलाडी संघर्ष गर्दै आएका छन् ।

मुल्तानबाट नेपाली टोली भारतविरुद्ध खेल्न श्रीलंकाको क्यान्डीमा पुग्यो । नेपालले अपेक्षा गरेको भन्दा धेरै राम्रो क्रिकेट भारतविरुद्ध खेल्यो । ओपनर कुशल भुर्तेल र आसिफ शेखले पहिलो विकेटका लागि १० ओभरमा ६५ रनको साझेदारी गरेका थिए । पावर प्लेमा भारतविरुद्ध उक्त प्रदर्शन सामान्य थिएन । विश्वका प्रमुख टोलीलाई पनि उक्त गतिमा रन बनाउन मुश्किल पर्ने गर्दछ ।

नेपालको उत्कृष्ट सुरुवातकै कारण भारतीय खेलाडीमा एउटा निराशा आएको थियो । विराट कोहली र रोहित शर्माको शारीरिक हाउभाउले पनि नेपालको प्रदर्शनको प्रभाव प्रष्ट पारको थियो । एक समय भारत दबाबमा पर्न थालेको थियो । तीव्र गतिका बलर मोहम्मद शिराजले आफ्नो हर्कत देखाउन थालेका थिए ।

भारतले सुरुवातमा नेपाललाई कमजोर रुपमा लिएको थियो । आसिफले १ र कुशल भुर्तेलले २ रनमा हुँदा जीवनदान पाएका थिए । त्यो गल्ती भारतलाई भारी परेको थियो । त्यसैको कारण भारतीय खेलाडी एकअर्काबाट खुसी थिएनन् । तर रविन्द्र जडेजाले आफ्नो अनुभवको फाइदा उठाउँदै तीन प्रमुख विकेट लिँदै भारतलाई खेलमा फर्काए ।

आसिफले धैर्यताका साथ ५८ रन बनाए । कुशल आक्रामक ३८ रन बनाउँदै आउट भए । सोमपालले तल्लोक्रममा उत्कृष्ट ४८ रन जोडेका थिए । दीपेन्द्रसिंह ऐरी र गुलशन झाको प्रदर्शन पनि प्रशंसनीय थियो ।

पछिल्लो दशक यताकै उत्कृष्ट ओपनर मानिने रोहित शर्मालाई पहिलो ओभर करणले केसीले निकै दबाबमा राखेका थिए । उनको इनस्वींगमा कमजोरीको करणले भरपूर फाइदा उठाए । तर लगत्तै अर्को ओभरमा गिलले सोमपालविरुद्ध लगातार चौका प्रहार गर्दै मोमेन्टम भारतको पक्षमा ल्याए । त्यसपछि वर्षाको कारण खेल प्रभावित भयो ।

नेपालले भारतविरुद्ध ४८.२ ओभरमा २ सय ३० रन बनाएको थियो । भारत जस्तो देशसँग झण्डै पूरै ५० ओभर खेल्नु र २ सय माथि रन बनाउनु नेपालको लागि जित सरह हो ।

वर्षाको कारण भारतले २३ ओभरमा जितको लागि १ सय ४५ रनको विजयी पाएको थियो । भारतले २०.१ ओभरमा उक्त लक्ष्य पूरा गर्यो । नेपालले बलिङ पनि राम्रो गरेको थियो ।

सधैं टिभीको पर्दामा देख्ने बाबर, अफ्रिदी, कोहली र रोहित शर्मा जस्ता खेलाडीसँग खेल्न पाउनु नेपाली खेलाडीको एउटा ठूलो सपना पूरा हुनु हो । यी दुई देशसँग खेलेपछि नेपाल धेरै कुरा सिकेर फर्किएको छ । नेपालको लागि यो सुरुवात मात्रै हो । आगमी दिनमा नेपाल गर्नुपर्ने उपलब्धि धेरै बाँकी छन् ।

नेपालले भारत र पाकिस्तानविरुद्ध सानदार प्रदर्शन गर्यो । तर उनीहरुको घरेलु प्रतियोगिता र संरचनासँग तुलना गर्न मिल्दैन । हरेक पक्षमा आकाश पातालको फरक छ । नेपाली क्रिकेटमा संरचना र घरेलु क्रिकेटको अवस्था निकै दयनीय छ । तर पनि सबै कुरा भुलेर खेलाडीहरु विश्व क्रिकेटका पावरहाउस विरुद्ध उच्च प्रदर्शन गरे ।

पुष यता नेपालमा कुनैपनि घरेलु पुरुषको क्रिकेट प्रतियोगिता भएको छैन । घरेलु क्रिकेटको नाममा एउटा मात्रै प्रधानमन्त्री कप राष्ट्रिय प्रतियोगिता हुँदै आएको छ । त्यसमा पनि जिल्लाको छनोट ट्यालेन्ट हन्टबाट हुँदै आएको छ । प्रदेशमा छनोट हुने गर्दछ । तर स्थानीय स्तरको छनोट अपारदर्शी र बेथितिले गाँजिएको छ । जिल्ला र प्रदेशमा क्रिकेट बुझ्ने भन्दा शक्ति संघर्ष धेरै हुँदा राम्रो क्षमता भएका खेलाडीले मौका नपाएको धेरै उदाहरण छन् ।

पिएमकपमा १० टोलीलाई २ समूहमा विभाजन गरिन्छ । समूह चरणमा एउटा वा दुईवटा खेल खेलेर आफ्नो प्रतिभा देखानुपर्ने हुन्छ । त्यहाँ चुकेको खण्डमा एक वर्ष बाहिर बस्नुपर्ने हुन्छ । नेपालमा टियु क्रिकेट मैदान स्तरिय छ । पछिल्लो समय मुलपानी मैदानले ओडिआई मान्यता पाएको थियो । तर यी दुई बाहेक अन्य मैदानको अवस्था दयनीय छ । मैदान थुप्रै छन् । तर राम्रो व्यवस्थापन हुन नसक्दा राष्ट्रिय स्तरका प्रतियोगिता खेल्न मिल्ने छैनन् ।

सस्तो लोकप्रियताको दौडमा राजनीतिज्ञ

नेपालले अलिकति राम्रो खेल्नुपर्छ, नेपालका राजनीतिज्ञहरु सामाजिक सञ्जालमा बधाई दिन हतार गर्दछन् । क्रिकेटको क नजानेपनि उनीहरुलाई नै बधाई दिन हतार हुन्छ । क्रिकेट विकास थप कसरी गर्न सकिन्छ उनीहरु कहिल्यै खेलाडी र सम्बिन्धित निकायसँग छलफल गर्दैनन् ।

प्रधानमन्त्री, राष्ट्रपति वा कुनै नेताले जानेको भनेको बधाई दिन र बिदाई गर्न मात्रै छ । मैदान बनाउने, युवा खेलाडीलाई क्रिकेटमा आर्कषित गर्न, घरेलु क्रिकेट बढाउन, विदेशमा विशेष प्रशिक्षण पहल जस्ता कुरामा चुक्दै आएका छन् ।

भारत नेपालको सबैभन्दा नजिकको छिमेकी टोली हो । विश्व क्रिकेटको पावर हाउस । नेपालले भारतबाट क्रिकेटमा जुन लाभ लिनुपर्ने हो त्यो लिन सकेको छैन । नेपाली खेलाडीले भारतीय घरेलु क्रिकेट रणजी ट्रफी( प्रथम श्रेणी), शैद मुश्ताक अली ट्रफी(टि२०) र विजय हजारे ट्रफी(५०ओभरको ) निरन्तर खेल्न पाए भनेपनि नेपालले विश्वमा छिटो फड्को मार्न सक्छ ।

भारतमा घरेलु क्रिकेट प्रतियोगिता गणना गरेर साध्य छैन । प्रदेश र जिल्लास्तरिय प्रतियोगिता त भारतमा दैनिक रुपमा चलिरहेका हुन्छन् । भारतमा घरेलु क्रिकेट खेल्न नेपालको राजनीतिक उच्च तहबाट नै पहल हुनुपर्छ । अनि मात्रै सम्भव देखिन्छ । नेपाली राजनीतिज्ञमा त्यो कुनै ज्ञान छैन ।

राम्रो नतिजामा उधारो पुरस्कार रकम घोषणा अर्को फेसन बनेको छ । एउटा खेलाडीलाई पुरस्कार रकम दिन भन्दा पनि हजारौं खेलाडी त्यो स्तरमा पुग्ने काम गर्नुपर्छ । स्थानीय तहले आफ्ना गाउँका एक खेलाडीलाई सम्मान गर्न भन्दा थुप्रै युवा प्रतिभा माथि आउने काम गर्न आवश्यक छ । खेलाडीलाई लगातार खेल्ने वातावरण मिलाउन सके नेपालको नाम चिनाउने खेलाडी आफैं उत्पादन हुन्छन् ।

काम गर्न नजानेको क्यान, पदाधिकारी र कर्माचारी

नेपालले जुन सफलता हात पारेको छ त्यो अनुसार क्यानले लाभ लिन सकेको छैन । क्यानले गर्न सक्ने हो भने नेपालले टेस्ट टोलीलाई पनि चुनौती दिन सक्छ । त्यस्को लागि ग्रासरुट, उमेर समूह, स्कुलस्तरिय, कलेज, क्लब क्रिकेट, एकेडेमी, नेपाल ए, बी, सी, निरन्तर राष्ट्रिय प्रतियोगिता, प्रमुख घरेलु प्रतियोगिता लिग, जिल्ला र प्रदेश स्तरिय क्रिकेट, मैदान निर्माणको लागि सरकारसँग पहल, खेलाडीलाई आर्थिक आम्दानीको लागि टि२० फ्रेन्चाइज लिग गर्नुपर्ने हो ।

यी सबै गर्न बलियो आर्थिक अवस्था हुनुपर्छ । आइसिसीले दिने आर्थिक सहयोगमा निर्भर क्यानको आन्तरिक श्रोत शुन्य जस्तै छ । आइसिसीले वार्षिक झण्डै १८ करोड नेपाललाई अनुदान दिन्छ । त्यहि अनुदानमा रमाएको छ । विभिन्न संस्थासँग सम्झौता र सहकार्य गर्नुपर्ने पदका कर्माचारीलाई अकर्मण्यताकै कारण निकाल्नुपर्ने अवस्था छ । २ वर्ष पदमा बसेर कसैले तलब खाने काम मात्रै गरेका छन् ।

सिमित केहि बाहेक अधिकांश जिल्ला र प्रदेश चुनाव आउँदा वा राष्ट्रिय प्रतियोगिता आउँदा मात्रै सक्रिय हुन्छन् । क्यानका प्रमुख पदाधिकारीलाई पद बाहेक अन्य सोच देखिदैन । क्यानका पदाधिकारी र कर्माचारी आइसिसीको अनुदानबाट आउने रकमबाट मात्रै काम गरेका छन् । आफ्नै आर्थिक स्रोत मजबुत बनाउन सकेका छैनन् ।

नेपालले हात पारेको सबै सफलताा खेलाडीको ठूलो योगदान छ । त्यस्तै योगदान क्यान कर्माचारी र पदाधिकारीले दिने हो भने नेपाल अर्कोस्तरमा पुग्न सक्छ ।

शून्य घरेलु प्रतियोगिता

नेपालले माघ यता लगातार अन्तर्राष्ट्रिय क्रिकेट प्रतियोगिता र सिरिज खेल्दै आएकोछ । विडम्बना घरेलु क्रिकेट शून्य जस्तैछ । घरेलु क्रिकेट खेल्ने खेलाडीहरु ठूलो मारमा परेका छन् ।

घरेलु क्रिकेट नै नभएपछि नयाँ प्रतिभा आउन कठिन पर्दछ । सिनियर टोलीमा पर्न धेरै ठूलो सपना हो । सिनियर टोलीमा खेल्ने र नखेल्ने खेलाडीबीचको दुरी धेरै टाढा छ । यसले तत्काल कुनै असर नगर्ला । तर आगमी दिनमा नेपालले ठूलो मूल्य चुकाउनु पर्ने हुन्छ ।

घरेलु प्रतियोगिता नहुँदा युवा खेलाडीहरु आफूलाई विकशित गर्न सक्दैनन् । घरेलु क्रिकेट खेलेर सिधैं सिनियर टोलीमा ल्याउनुपर्छ भन्ने छैन । उनीहरुलाई निरन्तर विकास गर्नुपर्ने हुन्छ । सिनियर टोलीमा कुनै खेलाडी घाइते भएमा उक्त भूमिका पूरा गर्न सहज हुन्छ । खेलाडी नेटमा खेलेर मात्रै केहि हुँदैन ।

मैदानमा खेल खेल्नुपर्ने हुन्छ । क्रिकेट आफैंमा अली खर्चिलो खेल हो । सिनियर टोलीमा पर्ने बाहेक अन्यले आर्थिक आर्जन गर्ने कुनै आधार छैन ।

नेपाली क्रिकेटमा फेरि माहोल फर्कियो, बचाउन चुनौती

२०१४ को टि२० विश्वकप खेल्नु र २०१८ मा ओडिआई मान्यता प्राप्त गर्नु नेपाली क्रिकेटको कोशेढुंगा हुन् । यी दुई सफलताले नै नेपालमा क्रिकेटको क्रेज बढेको थियो । तर दुवै ठूला अवसरलाई खेल विकासको पथमा नेपालले सोचेजस्तो सदुपयोग गर्न सकेन । नेपालले पुन: त्यस्तै अर्को क्रिकेट माहोल पाएको छ । तर यसलाई सदुपयोग गर्न त्यो भन्दा बढी चुनौती छ ।

भारत र पाकिस्तानसँग नेपालले अब कहिले खेल्छ भन्न सकिंदैन । यी दुई देशसँग खेल्न नेपाललाई दुई मात्रै अवसर छन् । एउटा हो एसिया कप र अर्को हो विश्वकप । दुवै सफलता हासिल गर्न यो समय कठिन देखिन्छ । यस पटक प्रिमियर कप नेपालमा हुँदा धेरै फाइदा भएको थियो । युएई र ओमानले यस सफलताको लागि ठूलो लगानी गर्दै आएका छन् ।

नेपाली क्रिकेटमा एउटा माहोल फर्किएको छ । २०१९ देखि २०२३ को सुरुवात सम्म नेपाली क्रिकेटमा निराशा बाहेक केहि रहेन । तर २०२३ को सुरुवातसँगै नेपालले आइसिसी विश्वकप लिग २, प्रिमियर कप हुँदै एसिया कपले ठूलो माहोल फर्काएको छ । यसलाई सदुपयोग गर्न सक्नुपर्छ । त्यसको लागि घरेलु प्रतियोगिता, संरचना र ग्रास रुटमा लगानी गर्नुको विकल्प छैन ।

दयनीय घरेलु संरचना र प्रतियोगिताका बाबजुद नेपालले राम्रो क्रिकेट खेलेको छ । ती सुविधा र विकास हुने हो भने नेपाली क्रिकेटको विकासको गतीलाई रोक्न कुनै कठिन देखिदैन । यसको लागि क्यान र सरकार मिलेर काम गर्नुपर्छ । खेलाडीले त आफ्नो क्षमता विश्व क्रिकेटलाई देखाएर प्रचुर सम्भावना रहेको प्रमाणित गरिसके । अब सहि कदम चाल्ने पालो सरकार र क्यानको ।

October 5, 2024

ब्याटिङ नचल्दा नेपाली टोली फेरि पराजित

काठमाडौं(हाम्रो खेलकुद) – कमजोर ब्याटिङले निरन्तरता पाउँदा नेपाली‌ टोली क्यानडामा फेरि पराजित भएको छ । क्यानडामा भएको शुक्रवार भएको ५० ओभरको अभ्यास खेलमा नेपाली टोली क्यानडा हाईप्रफमेन्ससँग ३ विकेटले पराजित भएको हो । १ सय ४४ रनको सामान्य लक्ष्य क्यानडा हाइप्रफमेन्स टिमले ३६.५ ओभरमा ७ विकेट गुमाएर पूरा गर्यो । टोलीका लागि युवराज शर्माले ४४, […]

October 4, 2024

खड्का सुदूरपश्चिमको सिइओमा नियुक्त

काठमाडौं (हाम्रो खेलकुद) – नेपाल प्रिमियर लिग (एनपिएल) टोली सुदूरपश्चिमाञ्चल रोयल्सले प्रकाश खड्कालाई सिइओमा नियुक्त गरेको छ । खड्का र सुदूरपश्चिमका मालिक स्वतन्त्र प्रताप शाहले शुक्रवार सम्झौता पत्रमा हस्ताक्षर गरेको टोलीले जनाएको छ। १० वर्ष भन्दा लामो समय क्रिकेटमा व्यवस्थापकीय जिम्मेवारी निर्वाह गरेका खड्का धनगढी प्रिमियर लिग (डिपिएल) का समेत निर्देशकका रुपमा रहिसकेका छन् । […]

October 4, 2024

क्यानडाले जित्यो टि ट्वान्टी सिरिज

एजेन्सी – घरेलु टोलीले क्यानडा टि ट्वान्टी त्रिकोणात्मक सिरिज जितेको छ । ओमानलाई बिहीवार ५ विकेटले हराउँदै क्यानडा च्याम्पियन बनेको हो । नेपाल पनि सहभागी यस सिरिजमा शिर्ष स्थानमा रहँदै क्यानडाले उपाधि जितेको हो । क्यानडाले सिरिजमा खेलेका ४ मध्ये ३ खेल जितेको थियो । क्यानडाले सिरिजमा नेपालसँगको दुवै खेलमा जित हासिल गरेको थियो । […]

Success

Thank you for your time.