भुपेन्द्र जिसी, काठमाडौं

अलराउन्डर विवेक यादव नेपाली क्रिकेटले पाएको नयाँ पुस्ताका क्षमतावान खेलाडी हुन् । यसअघि घरेलु क्रिकेटमा प्रदेश २ बाट खेलाडी आफ्नो परिचय दिएका विवेकले काठमाडौंमा जारी एभरेष्ट प्रिमियर लिगमा विदेशी खेलाडीबीच पनि आफूलाई सावित गरेका छन् । विवेकको ब्याटिङ, बलिङ र फिल्डिङ तीनै पक्षको प्रदर्शनले टोलीका प्रशिक्षक नै सोचेभन्दा राम्रो रहेको प्रतिक्रिया दिइरहेका छन् । समग्रमा भन्नुपर्दा विवेक आधुनिक क्रिकेटका ३डी क्रिकेटरका रुपमा देखिएका छन् । ३ डी अर्थात तीनै डाइमेन्सन (पक्ष) मा अब्बल क्रिकेटर ।

पछिल्लो ७ वर्षदेखि नेपालमा राष्ट्रिय टि२० प्रतियोगिता हुन सकेको छैन । तर निजी क्षेत्रबाट फ्रेन्चाइज लिगहरु निरन्तर हुँदै आएका छन् । नेपाली क्रिकेट फ्रेन्चाइज लिग नै धान्दै आएको छ भन्दा सायदै दुइमत होला । लामो समयदेखि फ्रेन्चाइज लिगको प्रदर्शनलाई आधार मानेर नै राष्ट्रिय टोलीको छनोट समेत भएका छन् । थुप्रै नयाँ प्रतिभाले यिनै प्रतियोगिताको प्रदर्शनले राष्ट्रिय टोलीको यात्रा तय गरेका छन् ।

एभरेष्ट प्रिमियर लिग (इपिएल) को चौथो संस्करण टियु मैदानमा जारी छ । सधैं कमजोर रहँदै आएको नेपाली खेलाडीको ब्याटिङले यस संस्करणमा पनि निरन्तरता पाएको छ । त्यसो त अधिकांश टोलीले विदेशी खेलाडीको रुपमा ब्याटरलाई नै अनुबन्ध गरेका छन् । भएका केहि नेपाली खेलाडीको प्रदर्शन निकै कमजोर छ । वर्तमान नेपाली टोलीका प्रमुख खेलाडी, नाम चलेका चर्चित स्वदेशी तथा विदेशी खेलाडीनै रन बनाउन सकेका छैनन् ।

निकै अपेक्षा गरेका स्टार खेलाडी चल्न सकेका छैनन् । तर युवा अलराउन्डर विवेकले आफ्नो ब्याटिङ क्षमतालाई इपिएलमा पनि निरन्तरता दिएका छन् । तीव्र गतिका बलिङ अलराउन्डर विवेकले पोखरा राइनोजबाट खेल्दै उच्च प्रदर्शन गरे । गत माघमा काठमाडौंमा भएको प्रधानमन्त्री कप एकदिवसिय क्रिकेटमा उच्च प्रदर्शनका साथ सबैको ध्यान तानेका विवेकले इपिएलमा पनि त्यसलाई निरन्तरता दिएका छन् ।

पोखरा राइनोजका रिचार्ड लेभी, विनोद भण्डारी, असेला गुणरत्ने जस्ता चर्चित ब्याटर रन बनाउन संघर्षरत छन् । प्रमुख ब्याटरको कमजोर प्रदर्शनका बाबजुद पोखराले फाइनल यात्रा तय गर्यो । शीर्षक्रमले एकपछि अर्को कमजोर प्रदर्शन गर्दा मध्यक्रममा निरन्तर रन बनेको छ । पोखराको फाइनल यात्रामा मुख्य नायक बनेका छन् १८ वर्षिय युवा अलराउन्डर विवेक ।

प्रतियोगिता सुरु हुनुअघि पोखराले फाइनलमा स्थान बनाउला भनेर निकै कमले मात्र सोचेका थिए । अझ लिगमा प्रमुख ब्याटरकै कमजोर प्रदर्शनपछि पोखरा फाइनलमा पुग्ने आशा गर्ने ठाउँ पनि कम थियो । विवेक कमजोर ब्याटिङमा खम्बा बनिएर अडिएका छन् । लिगमा विवेककै उच्च प्रदर्शनमा पोखराले दोस्रो क्वालिफायर हुँदै फाइनल यात्रा तय गरेको छ ।

विवेक विष्फोटक ब्याटिङ गर्न रुचाउने मध्यक्रमका ब्याट्सम्यान हुन् । पोखरा नचलेको ब्याटिङमा विवेकले भने गज्जबको प्रदर्शन गरेका छन् । लिगमा कुनैपनि खेलमा आउट नभएका विवेक टोलीका लागि सर्वाधिक रन बनाउने खेलाडी थिए । क्वालिफायरमा चितवन टाइगर्सविरुद्ध प्रतियोगितामै पहिलो पटक आउट भएका विवेकले दोस्रो क्वालिफायरमा भैरहवा ग्ल्याडियटर्सविरुद्ध भने ब्याटिङ गर्ने अवसर पाएनन् । आफ्नो करिअरको सर्वाधिक ठूलो अवसरको रुपमा लिएका विवेकले त्यसलाई भरपूर्ण फाइदा उठाउन प्रयास गरिरहेका छन् ।

‘मैले नेपालको हरेक प्रतियोगिता पिएमकपदेखि इपिएल सम्म एउटा अवसरको रुपमा लिँदै आएको छु । आफूलाई त्यसै अनुसार तयारी गर्दै आएको छु । अझै राम्रो प्रदर्शन गर्ने छ । मेरो लागि यो धेरै ठूलो अवसर हो’, विवेकले भने ।

‘हामी जित्न र फाइनल खेल्नको लागिनै आएका थियौं । पहिलो क्वालिफायर हाम्रो लागि खराब दिन थियो । हामीले राम्रो पूनरागमन गर्यौ । आशा छ फाइनल पनि जित्ने छौं,’ पोखरा फाइनलमा पुगेपछि विवेकले भने, ‘मेरो लागि पहिलो पटक फ्रेन्चाइज फाइनल हो । धेरै राम्रो अनुभव भइरहेको छ । फाइनलमा अहिले जुन सामान्य योजनाका साथ खेलेका छौं । हामी त्यसैलाई अझ राम्रो गर्न चाहन्छौं । पहिलो पटक फाइनल खेल्दा पक्कैपनि उत्साहित भईहाल्छ । उपाधि जित्नेमा शतप्रतिशत आत्माविश्वासी छु ।’

पोखराले दोस्रो क्वालिफायरमा लिगकै सर्वाधिक बलियो भैरहवा ग्ल्याडियटर्सलाई ७ विकेटले पराजित गर्दै फाइनलमा स्थान पक्का गरायो । तर लिगमा भैरहवाविरुद्ध पोखरा सुरुवाती प्रदर्शन सम्झन लायक थिएन । खराब अवस्थामा पुगेको पोखरालाई वर्षाले बचाएको थियो । पोखराले भैरहवासँग १०.१ ओभरमा ६५–७ को अवस्थामा वर्षाको कारण अंक बाँडेको थियो ।

रिचार्ड लेभी, विनोद भण्डारी र लोकेश बम शून्यमा आउट हुँदा विवेक १६ बलमा १ चौका र १ छक्का सहित १६ रनमा अविजित थिए । चितवनसँग पोखरा ९ विकेटले पराजित हुन पुग्यो । टस जितेर पहिला ब्याटिङ रोजेको पोखरा ब्याटिङ सम्झन लायक रहेन । विशेषगरि शीर्षक्रमका ब्याटरको खराब लयले निरन्तरता पायो । विवेकले विवेकपूर्ण जिम्मेवारी इनिङ खेल्दै ४५ बलमा ३ चौका र ३ छक्का सहित ५३ रनको अविजित इनिङ खेल्दै १ सय २३ रनमा पुर्याउँदै साख बचाए ।

काठमाडौंविरुद्ध जित्नै पर्ने दबाबको खेलमा विवेकले प्लेयर अफ द म्याच प्रदर्शन गरे । उनले अन्तिम ओभरमा बलिङ गर्दै ३ विकेट लिएका थिए । काठमाडौंसँग खेलमा पनि पोखरा शीर्षक्रम ब्याटिङ पुन निराश बनाए । जितको लागि १ सय ८३ रनको विजयी लक्ष्य पछ्याउनेक्रममा पोखरा ५.५ ओभरमा ३६–४ को अवस्थामा पुगेको थियो । उक्त संकट अवस्थाबाट विवेकले सहान अर्चाचिगेसँग पाँचौं विकेटका लागि ७७ रनको महत्वपूर्ण साझेदारी गरेका थिए । जुन साझेदारीले पोखरा खेलमा मात्र फर्किएन डकवर्थ लेविस पद्धतिको आधारमा १४ रनको जितको आधार तय गर्यो । विवेक २८ बलमा ४ चौका र २ छक्का सहित ४१ रनमा अविजित रहँदै १५ ओभरमा १४२–५ को अवस्थामा पुर्याएका थिए ।

विवेकले एकतर्फबाट रन बनाउदा अर्कोतर्फबाट निरन्तर विकेट गुम्दै आएको छ । यसले पनि उनलाई आफ्नो उत्कृष्ट प्रदर्शन दिन केहि दबाब र असर परेको हुनसक्छ । तर यस्तोमा कुनै दबाब नहुने विवेक बताउँछन् । ‘पोखरामा मेरो भूमिका ६–७ नम्बर ब्याटिङ गर्ने हो । मैले कहिल्यै दबाब लिएर खेलेको छैन । रमाएर खेलिरहेको छु । आफ्नो जुन खेल हो त्यो परिस्थिति अनुसार खेल्ने गर्दछु’, विवेकले भने ।

राष्ट्रिय टोलीमा स्थान बनाउनेबारे विवेकले भने, ‘मैले प्रदर्शनमा अझैपनि सुधार गर्नुपर्छ । चाँडै राष्ट्रिय टोलीमा आउन प्रदर्शन यो भन्दा राम्रो हुनुपर्छ । हरेक खेल मेरो लागि महत्वपूर्ण छन् । म हरेक खेलको लागि तयार भएर बसेको छु ।’

आफू सिनियर टोलीबाट कति टाढा रहेको विवेकसँग जवाफ छैन । तर हरेक दिन आफ्नो प्रदर्शन सुधार गर्न खोज्ने बताए । आफ्नो प्रदर्शनमा सिनियर टोलीमा स्थान निर्भर पर्ने विवेकको बुझाई छ ।

यू१९ विश्वकप छनोट नहुँदा विवेकले आफूलाई घाटा भएको बताउँछन् । ‘विश्वकप भएको भए हामीले अझ एक्स्पोजर अझ धेरै पाउने थियौं । धेरै युवा खेलाडी आएका थिए । हामी विश्वकप खेल्नेमा आत्माविश्वासी पनि थियौं’, उनले भने ।

पोखराका कप्तान विनोद भण्डारीले टोलीलाई चाहेजस्तो अलराउन्डर पाएको बताउँछन् । ‘विवेक राम्रो अलराउन्डर भयो । हामीलाई यो सिजनमा राम्रो अलराउन्डर चाहिएको थियो । हामीले पनि त्यसै अनुसारको खेलाडी पायौं । ब्याटिङ, बलिङ र फिल्डिङमा पनि राम्रो गरिरहेको छ । त्यसले गर्दा पोखरा राइनोजले एक एकदमै राम्रो खेलाडी पाएको हो’, कप्तान विनोदले भने ।

टोलीका प्रशिक्षक शक्ति गौचनपनि विवेकलाई ब्याटिङ अलराउन्डरको रुपमा लिएपनि बलरझैं प्रयोग गर्न पाएकोमा खुसी व्यक्त गरे । ‘विवेक अलराउन्डर हो भन्ने हामीलाई थाहा थियो । हामी पनि अलराउन्डरको खोजीमा थियौं । हाम्रो योजना मध्यक्रममा अलराउन्डर चाहिन्छ भनेका थियौं । विवेक खास ब्याटिङ अलराउन्डर हो । तर उसले दुई तीन ओभर बलिङ पनि फाल्दिन्छ भने त्यो हाम्रो लागि राम्रो कुरा हो,’ प्रशिक्षक गौचनले भने ।

विवेकले पछिल्लो समय घरेलु क्रिकेटमा राम्रो प्रदर्शन गर्दै आएका छन् । माघमा भएको प्रधानमन्त्री कप एकदिवसिय क्रिकेट प्रतियोगितामा विवेकले प्रदेश–२ का खेल्दै उत्कृष्ट प्रदर्शनका साथ उदीयमान खेलाडी चुनिएका थिए । पिएम कपको पहिलो खेलमै लुम्बिनी प्रदेशविरुद्ध आठौं नम्बरमा ब्याटिङ गर्दै विवेकले ४९ बलमा ३ चौका र ३ छक्का सहित ५१ रनको इनिङ खेलेका थिए । दोस्रो खेलमा बागमी प्रदेशविरुद्ध विवेकले नवौं नम्बरमा ब्याटिङ गर्दै ७४ बलमा ३ चौका र ३ छक्का सहित ६६ रनको अर्धशतकीय इनिङ खेलेपछि उनको चर्चा नेपाली क्रिकेटमा चुलिएको थियो ।

तेस्रो खेलमा सुदूरपश्चिमविरुद्ध ५२ बलमा २ चौका र ३ छक्का सहित ४१ रनको इनिङ खेलेका थिए । विवेकमा जिम्मेवारी मात्र होईन प्रदर्शनमा एकरुपता छ । जुन नेपाली अन्य खेलाडीमा निकै कम भेटिन्छ । पिएमकपको उच्च प्रदर्शनले विवेक फागुनमा कतार भ्रमणको लागि पहिलो पटक नेपाली टोलीको बन्द प्रशिक्षणमा परेका थिए । तर अभ्यासको केहि दिनमै कतार भ्रमणनै स्थगित भएपनि नेपाली टोलीबाट खेल्ने सपना पूरा हुन सकेन । त्यसपछि उनी पुन: नेपाली टोलीमा परेनन् ।

युवा अलराउन्डर विवेकले बुधबार आफ्नो १८ औं जन्मोत्सव मनाए । उमेरले कलिला भएपनि मैदानमा उनको प्रदर्शन परिपक्क छ । आक्रामक ब्याटिङ गर्ने उनले आफ्नो जिम्मेवारीपूर्ण र परिपक्क प्रदर्शन इपिएलमा पनि दोहोर्याए । विवेक पछिल्लो समय राम्रो लयमा पनि छन् । अर्को वर्ष हुने टि२० विश्वकप ग्लोबल छनोट नेपालको लागि प्रमुख प्रतियोगिता हो । नेपालले विश्वकपमा स्थान बनाउन विवेक जस्ता सम्भावना देखाएका खेलाडीलाई विशेष ध्यान दिन आवश्यक देखिन्छ ।

टि२० विश्वकप नेपालको हालसम्म हात पारेको सर्वाधिक ठूलो सफलता हो । सन् २०१४ मा पहिलो पटक टि२० विश्वकप खेलेको नेपालले त्यसपछि उक्त सफलता दोहोर्याउन सकेको छैन । टि२० शैलीको खेलाडीको अभाव मुख्य कारक हो । टि२० क्रिकेटमा अलराउन्डरको भूमिका निकै महत्वपूर्ण हुन्छ । अझ हार्ड हिटरले छोटो समयमा खेललाई मोड्ने क्षमता राख्छन् ।

राष्ट्रिय टोलीको प्रशिक्षक पद नै रिक्त रहेको अवस्थमा छनोटकर्ताले अहिले देखि टोली तयार पार्नतर्फ ध्यानदिनुपर्छ । सिनियर टोलीमा पर्न विवेकले यो भन्दा उत्कृष्ट प्रदर्शन र मिहिनेत गर्नुपर्छ । तर सिनियर टोलीमा विवेक जस्ता युवा खेलाडीलाई फक्रिने अवसर भने सिर्जना गर्न आवश्यक देखिन्छ ।

यसअघि पहिलो पटक सिनियर टोलीको बन्द प्रशिक्षणमा परेपछि उनको जीवनीलाई समेटेर तयार पारेको लेख : भलिबल खेलाडीका क्रिकेटर छोरा