सुबास हुमागाईं, काठमाडौं

गण्डकी प्रदेशका सुवास कुँवर उमेरले भर्खर १८ वर्ष पुगे । पहिलो पटक शीर्ष प्रतियोगिता खेल्दै गरेका पर्वतका सेटर सुवास यसपटक काठमाडौंमा जारी वाईवाई डाइनामाइट छैटौं एनभिए राष्ट्रिय क्लब भलिबल च्याम्पियनसिपमा गण्डकीको लागि पहिलो रोजाइमा खेलिरहेका छन् । प्रतिभावान खेलाडी सुवासले पहिलो अवसरमा नै समर्थकको मन जितेका छन् । अन्तिम समयमा खेल्ने जिम्मेवारी पाएका सुवास आफ्नो भूमिकामा खरो उत्रिएका छन् ।

गण्डकी प्रदेश नेपाली भलिबलका लागि उर्वर भूमि मानिन्छ । राष्ट्रिय टोलीका लागि खेलाडी उत्पादन मात्र होइन, यस प्रदेशमा स्थानीय स्तरमा पनि भलिबल निकै लोकप्रिय छ । पहाडी भेगको मनमोहक दृश्यसँगै यहाँ भलिबलप्रेमी दर्शकको पनि साथ उत्तिकै रहने गरेको छ । त्यसैले पनि युवा अवस्थामा नै यस क्षेत्रका धेरै जनाले भलिबल खेलेको देख्न सकिन्छ । अधिकांश विभागीय टोलीमा यसै क्षेत्रका खेलाडीको उपस्थिति रहने गरेको छ ।

महिला भलिबलमा एक समय आधिपत्य नै जमाएको गण्डकी अहिले सहभागिता पनि जनाउने गरेको छैन । गण्डकी प्रदेशका खेलाडी विभागबाहेक पनि विभिन्न टोलीका लागि खेल्दै आएका छन् । पुरुष टोलीले भने गत वर्ष घरेलु भूमिमा टाइगर कप जित्दै राष्ट्रिय स्तरको भलिबलमा लामो समय दाबेदारी प्रस्तुत गर्ने संकेत दिएको थियो । युवा खेलाडीले भरिएको गण्डकीले फाइनलमा राष्ट्रिय टोलीका खेलाडीले भरिएको त्रिभुवन आर्मी क्लबलाई पराजित गर्दै गण्डकी दुर्लभ सफलता हासिल गर्न सफल भएको थियो ।

तर त्यसको एक वर्ष नबित्दै टोलीलाई अहिले प्रतियोगिताको लागि खेलाडी जोहो गर्न हम्मे परेको अवस्था छ । टाइगर कप खेल्दाका खेलाडी अहिले विभिन्न विभाग तथा प्राइभेट क्लबबाट प्रतिस्पर्धा गर्दैछन् । त्यसबेला च्याम्पियन टोलीका कप्तान हरि पाण्डे यसपटक पनि गण्डकीकै टोलीमा छन् । राजु विक र सुजन चोखाल गल्कोटबाट खेलिरहेका छन् । किरण गुराउ, रुपेन्द्र गैरे र सन्तोष थापा एपीएफको टोलीमा आबद्ध छन् । घनश्याम चौधरी र राजन दर्लामी मगर टिपटप हेल्प नेपालको जर्सीमा खेलिरहेका छन् । त्यसबेला टोलीमा रहेका इश्वर थापामगर र दोस्रो सेटरको भूमिकामा रहेका ठगबहादुर गुरुङ पनि टोलीमा पर्न सकेनन् । याम क्षेत्री भारतीय आर्मीमा नै रहँदा टोलीलाई थप समस्या परेको थियो ।

प्रशिक्षक केसी खेलका दौरान

टोलीका नियमित खेलाडीले नखेल्ने भएपछि गण्डकीले भारतबाट खेलाडी भित्र्यायो । टोलीको आवश्यकता अनुसार स्पाइकमा ध्यान दिँदै विदेशी खेलाडी बोलाइयो । तर टोलीमा समावेश भएका सेटर सुजन चोखालले अन्तिम समयमा नखेल्ने बताएपछि टोली पूरा गर्न नै समस्या भयो । नतिजा, टाइगर कपमा उत्कृष्ट प्रशिक्षक घोषित हुँदै पछिल्लो समय गण्डकी प्रदेशको टोलीलाई प्रशिक्षण दिइरहेका रमेश केसी सेटरका रुपमा टोलीमा आए । नियमित सेटर सुजनले नखेल्दा टोलीको समिकरणमा नै असर पर्यो ।

प्रतियोगिताको मुखैमा मुख्य खेलाडीले नखेल्ने बताउँदा विकल्पका रुपमा टोलीमा समावेश गरिएका सुवास कुँवरमा टोलीले विश्वास गर्ने निर्णय लियो । प्रशिक्षक रमेश केसीले स्थानीय प्रतियोगिताको प्रदर्शनबाट प्रभावित भएपछि उनलाई पहिलो पटक प्रदेश टोलीमा समेटेका थिए । राष्ट्रिय स्तरको प्रतियोगिताको अनुभव दिने लक्ष्यसाथ टोलीमा राखिएको सुवासलाई अब खेल्ने समय दिनुपर्ने अवस्था आयो । प्रशिक्षक केसीले आफैं केहि अघिसम्म अलराउन्डरको रुपमा खेलेकाले टोली व्यवस्थापनलाई आफू दोस्रो सेटरको रुपमा उनलाई साथ दिने विकल्प सुनाए । व्यवस्थापनले अन्तिम समयमा त्यहि नै सहि निर्णय रहने भन्दै यी दुईलाई टोलीमा समेटे ।

प्रशिक्षक रहेपनि खेलाडीको रुपमा दर्ता भएपछि केसीले सुवाससँगै आफूलाई पनि फरक भूमिकामा तयार गरे । प्रतियोगिताको सुरुवाती दुवै खेल जितेपछि हाम्रो खेलकुदसँग बोल्दै उनले गण्डकीको यो अवस्था देख्दा दुख लागेको बताए । ‘हाम्रो समयमा प्रदेशबाट खेल्न निकै प्रतिस्पर्धा हुन्थ्यो । अहिले टोलीमा खेल्छु भनेका खेलाडीले पनि अन्तिम समयमा धोका दिए । यो अवस्था देख्दा निकै दुख लाग्छ । उहाँहरुलाई पैसा नै प्यारो भएर होला,’ केसीले दुखित हुँदै सुनाए ।

यता सुजनको अनुपस्थितिपछि टोलीमा अवसर पाएका सुवासले भने नयाँ जिम्मेवारीमा खेल्न पाउँदा खुसी लागेको बताए । ‘पहिलो पटक सिनियर टोलीमा खेल्न पाएको छु । राम्रै गरेजस्तो लाग्छ । खेल्ने क्रममा गल्ती त भइहाल्छ, तर दाइहरुले धेरै कुरा सिकाउनु भएको छ,’ भर्खर १२ कक्षाको परिक्षा सकेका सुवासले सुनाए ।

प्रशिक्षक केसी उनको क्षमतामा शंका गर्नुपर्ने ठाउँ नरहेको बताउँछन् । ‘मैले स्थानीय प्रतियोगितामा उनलाई देखेको थिएँ । निकै राम्रो प्रदर्शन गरेका थिए । उनको विशेषगरी फिंगरिङ एकदम राम्रो छ । अहिले प्रतियोगितामा पनि एकरूपको प्रदर्शन छ । नियमित प्रशिक्षणले झनै राम्रो हुनेछन्,’ उनले भने ।

यसअघि जिल्ला स्तरीय प्रतियोगितामा सिमित रहेका सुवासको भलिबल खेलाडी नै बन्ने लक्ष्य छ । यसपटक प्रदेशको टोलीमा परेपछि उनले निरन्तर राम्रो प्रदर्शन गर्ने आशा राखेका छन् । यहाँबाट प्रभाव जमाएर विभागतर्फ लाग्ने उनको सोच छ । ‘प्रदेशमा अवसर पाएको छु । अब यहाँ राम्रो गरेर जाने त विभागमा नै हो । त्यसको लागि मिहिनेत गर्नुछ,’ उनले सुनाए ।

प्रशिक्षक केसी पनि सुवासले आफ्नो जिम्मेवारीमा राम्रो प्रदर्शन गरिरहेको बताउँछन् । ‘ उनले राम्रो खेलिरहेका छन् । पहिलो प्रतियोगिता भएकाले दबाब नलिन भनेका छौं । युवा भएपनि सबै उस्तै हो भनेर मनोबल उच्च पारेका छौं । विदेशी खेलाडीसँग तालमेल मिलाउन केहि कठिन छ, तर उनले राम्रो गरेका छन्,’ केसीले अनुभव सुनाए ।

यता सुवास पनि विदेशी खेलाडीसँग खेल्दा नयाँ अनुभव रहेको बताउँछन् । ‘पहिलो पटक विदेशी खेलाडीसँग खेल्दैछु । कहिलेकाहीं त रिसाउनु पनि हुन्छ । तर फेरी एकछिनमा नै सम्झाउनु हुन्छ । म पनि मेरो लागि नै हो सोचेर सुधार्ने प्रयास गर्छु,’ उनले भने, ‘ सबै सिनियर खेलाडीसँग खेल्दा दबाब पनि महसुस हुने रहेछ । तर त्यसलाई बिर्सेर अघि बढेको छु ।’

सुवासको परिवारमा कोहि पनि खेलाडी थिएनन् । उनलाई खेलमा लाग्न भने परिवारले साथ दिएको छ । परिवारबारे कुरा गर्दा उनी सुनाउँछन्, ‘बुवा आमाले खेलमा लाग्दा हुन्छ भन्नुभएको छ । हुन त घरमा यसरी खेलमा नै लाग्ने कोहि छैनन् । दाइले गाउँतिर मात्र खेल्नुभयो । दिदीहरु दुवै जनाले खेल्नुभएको छैन । गाउँमा पनि खासै खेल्ने नै कोहि छैनन् । मलाई चाहिं खेलाडी बन्ने इच्छा छ ।’

सुवास खेलकै लागि पहिलो पटक काठमाडौं आएका हुन् । यसअघि जिल्लाको टोलीबाट प्रदेश स्तरमा नै भने खेलेका थिए । दुई दिदीमध्य एकजना काठमाडौं बस्ने उनले सुनाए । पुलिसका कप्तान ईम रानामगरको खेल मनपर्ने बताउने सुवास आफैं पनि उनीजस्तो सेटर बन्न चाहन्छन् । प्रतियोगिताको अनुभव बटुल्न टोलीमा परेका सुवासका प्रतियोगितामा सुरुवाती रोजाइमा खेल्दै आफ्नो क्षमता देखाइरहेका छन् ।

सुवासको उचाई र खेल्ने शैलीले समर्थकको मन जितेको छ । विभागमा जाने रहर बोकेका सुवासमाथि विभागीय टोलीको नजर पनि पर्न थालेको छ । यसैपनि तीन विभागीय टोलीमध्य दुई विभागमा सेटरका लागि प्रतिस्पर्धा खुलाजस्तै छ । एपिएफका नियमित सेटर लोकेन्द्र गिरी चोटका कारण बाहिर छन् । हाल सुरेश थारु र महेन्द्र श्रेष्ठ उक्त पोजिसनमा खेलिरहेका छन् । पुलिसमा पनि सेटरका रुपमा रहेका ईम राना, प्रज्वल मल्ल र शमशेर चन्द पनि करिअरको अन्त्यतिर नै छन् । आर्मीमा भने हरिहजुर थापा र दुर्गा महतोबीच प्रतिस्पर्धा रहेको छ ।

युवा खेलाडी सुवासले अकस्मात पाएको अवसरलाई सदुपयोग गरेका छन् । खेल्ने शैली, शारीरिक बनावट र उमेर सबै उनको साथमा छ । एकातर्फ विभागीय टोलीमा खेलाडी आवश्यकता र अर्कोतर्फ उनको इच्छा समेत त्यसै भएकाले उनको क्षमताले राम्रो स्थान पाउने सम्भावना छ । तर त्यसो नभएको खण्डमा प्रदेशले सुवासजस्ता प्रतिभावान खेलाडीका लागि कम्तिमा पनि नियमित प्रशिक्षणको व्यवस्था मिलाउन सक्नुपर्छ । संघबाट कुनै किसिमको विकासका कार्यक्रम नभएको अवस्थामा विभागीय टोलीले नै भलिबलमा खेलाडी उत्पादनलाई प्रश्रय दिएको अवस्था कसैबाट लुकेको छिन् ।

अझ खेलकुदमा करिअर अघि बढाउन विभाग नै जानुपर्ने कदम नेपाली खेलकुदमा चलिआएको परम्परा नै हो । विभागमा क्षमतावान खेलाडीलाई खेलमा लाग्न आवश्यक प्रशिक्षण र सुविधासँगै खेल करिअरपछि जागिरको पनि सुनिश्चितता हुन्छ । त्यसैले पनि नेपाली खेलकुदमा सुवासजस्ता खेलाडीको लक्ष्य पनि विभाग प्रवेश गर्ने नै रहेको छ । गण्डकीका लागि कम प्रशिक्षणमा पनि राम्रो प्रदर्शन गरेका उनले नियमित प्रशिक्षण र मागदर्शन पाउने हो उनी जाने विभाग मात्र होइन, राष्ट्रिय टोलीकै लागि पनि उनी राम्रो खेलाडीका रुपमा अघि आउन सक्छन् ।