कप्तान कथन

– बालगोपाल महर्जन, पूर्वकप्तान – नेपाली राष्ट्रिय फुटबल टोली

मेरो जन्मघर नै खिचापोखरीमा । सडकमै फुटबल खेल्दा–खेल्दै टुँडिखेल पनि धाउन थालियो । अनि त्यहीं दिनभरी खेल्यो । फुटबल खेल्नै त त्यस बेला कसैका परिवारले पनि अनुमति दिने कुरै थिएन । मेरो परिवार मात्र कहाँ अपवाद हुनसक्थ्यो र ? गाली पनि प्रसस्त खाइयो नै । त्यही पनि खेलिन्थ्यो, रहर मार्न नसकेर ।

धेरै दिदीहरुपछि जन्मिएको एक्लो छोरो म । परिवारमा पुल्पुलिएर हुर्किएकै कारण सबैले बिग्रियो भन्थ्यें । रमाइलोका लागि खेल्दा–खेल्दै खेलाडी नै बनियो । क्लबहरुबाट खेलेपछि पो खेलाडी बनेँ जस्तो लाग्न थाल्यो । त्यो बेला फुटबल प्रतियोगिताहरु खेलाडीको उचाइँका आधारमा आयोजना हुन्थ्ये । खेल्न पाउने खेलाडीको अधिकतम् उचाइँ नै किटान गरिन्थ्यो । यस्ता प्रतियोगिताहरुमा निकै खेलियो ।

पछि ‘ए’ डिभिजनको ब्वाइज स्पोर्टस् क्लबबाट खेल्न पाएँ । त्यो नै मेरो पहिलो क्लब प्रवेश थियो । त्यस बेला हामी सुपर सिक्ससम्म पुगेका थियौँ । यसरी पहिलो प्रयासमा नै खेलाडीका रुपमा राम्रै परिचय बनायौं । खेलाडी अनि प्रशिक्षकका रुपमा त्यस बेलादेखि अहिलेसम्म पछाडि फर्केर हेर्न परेको छैन । केही समय रेफ्री पनि बनियौ नै ।

त्यसपछि अन्नपूर्ण र आरसीटीबाट पनि खेलेँ । ति दुई क्लबबाट कुल ६ वर्ष जति खेलेँ । त्यस समयमा संस्थानहरुका पनि बलिया टोली थिए । शाहीऔषधि लिमिटेड, तत्कालिन शाही नेपाल वायु सेवा निगम, जनकपुर चुरोट कारखानाका टोली अति नै बलिया थिए । त्यस्ता संस्थानबाट पनि खेलेँ । त्यो पनि खेलाडीका लागि बाँच्नका लागि राम्रा आधार बनेका थिए । संस्थानले जस्तो क्लबले खचर्त गर्न सक्दैन थिए । अनि खेलाडी पनि त्यसैतर्फ आकर्षित थिए । क्लबहरुले न्युनतम आवश्यकता मात्र पूरा गरिदिन्थ्ये । जुत्ता फाट्यो भने किन्दिन्थे ।

त्यसपछि मनाङ मर्स्याङ्दी क्लबसँग आबद्ध भएँ । म धेरै पैसा पाउने खेलाडी मध्ये एक थिएँ । २० हजार रुपैयाँ पाएको थिएँ, पहिलो पटक खेल्दा । त्यसअघि हामीहरु खेल्ने आरसीटीको व्यवस्थापन राम्रो नभएकोले राम्रो क्लबमा जाने भनेर उमेश प्रधान, मणि शाहलगायत हामी ७÷८ जना नै मनाङमा गएका थियौँ । त्यहीवर्ष आरसीटी ‘बि’ डिभिजनमा झर्यो । मनाङमा ५ वर्षजति खेल्दा मलाई मुम्बईबाट खेल्ने अफर समेत आयो । सन् १९९७ मा महिन्द्रा एण्ड महिन्द्राले बोलाएको थियो । त्यहाँ एक वर्ष जति खेलेँ ।

राष्ट्रिय टोलीबाट भने पहिलो पटक सन् १९९३ मा पाकिस्तानविरुद्ध खेलेँ । त्यसको पाँच महिना जति पछि छैटौँ दक्षिण एसियाली खेलकुदमा खेलेको हो । त्यो साफमा कान्छा खेलाडीमा म र उपेन्द्रमान सिंह थियौँ । हामी ढाका जानुअघि राम्रो तयारी पनि भएको थिएन । यहाँ तीन हप्ता जति तयारी गरेर गएको हो । धनबहादुर (बस्नेत) सर हुनुहुन्थ्यो, त्यो बेला प्रशिक्षक ।

हामी ढाका पुग्दा अरु क्लबसँग खेलेका अभ्यास खेल समेत हारेका थियौँ । त्यहाँ सबैले जिस्काएका थिए, हामीलाई । बंगलादेशले त नेपाललाई ६ गोल हान्छ भनिरहेका थिए । त्यस्ता होच्याँइका कारण नेपाली रगत ताति पो हाल्यो । बंगलादेशले मलेसियामा अभ्यास गरेर आएको रहेछ । हामीले मनैदेखि खेल्यौँ । राष्ट्रका लागि खेल्यौं । त्यसैले सफलता सम्भव भयो ।

त्यो सफलतापछि हामीलाई २५ हजार रुपैयाँ दिने भनिएको थियो । पछि विशेष आग्रह गरेपछि तत्कालिन प्रधानमन्त्री गिरिजाप्रसाद कोइरालाले प्रति खेलाडी ५० हजार रुपैयाँ दिने निर्णय गरिदिनु भयो । मैले खेल जीवनमा क्लब फुटबलको पहिलो खेलमा हानेको पहिलो गोल निकै याद आउँछ । ब्वाइज स्पोर्टस्बाट आरसीटीविरुद्ध गरेको त्यो गोल उत्कृष्ट लाग्छ, आफैंलाई । त्यस बेला नाम चलेका किपर गोपाल श्रेष्ठले आरसीटीको पोस्ट सम्हाल्थे । उनको बोलाउने नाम भने, ग्वाजा । त्यसबेला लङ रेन्जमा हानेको देब्रे सट उनलाई छक्याउँदै गोल भएको थियो ।

मेरै कप्तानीमा सन् २००३ मा कोरियामा खेल्न जाँदा घटेको घटना फुटबल इतिहासमै कलंक बन्यो । त्यो घटना म कहिल्यै बिर्सन सक्दिन । एसियाली खेलको छनोट चरणको दोस्रो खेलअघि प्लेइङ ११ कै तीन खेलाडी भागिदिए । उनीहरु भागेपछि त निकै अप्ठेरो पर्ने भयो नै । त्यसपछि जहाँ जाँदा पनि प्रहरीले घेरेको हुने । कैदीको जस्तो व्यवहार भयो । त्यहाँको मिडियाले प्रश्न तेर्साएर हैरान । दक्षिण कोरियासँगको खेलअघिको मानसिक तनावका कारण नराम्रोसँग हारियो । नेपाल फर्केपछि पनि खेलाडी भागेको विषयमा जवाफ दिनुपर्ने निकै नराम्रो महसुस भयो, त्यसबेला ।

मैले सन् २००१ देखि ३ वर्ष बंगलादेशी क्लब ब्रदर्स युनियनबाट खेलेँ । राष्ट्रिय टोलीबाट भने सन् २००५ सम्म खेलेँ । सन् २००६ मा एक वर्ष आराम गरेँ । अनि सन् २००७ देखि प्रशिक्षणमा लागेँ । एएफसी प्रोजेक्ट फ्युचर भनेर ‘सी’ लाइसेन्स तालिम लिएँ । त्यसपछि ‘बि’ लाइसेन्स पनि लिएँ । नेपालमै पहिलोपटक ‘ए’ लाइसेन्स लिनेमध्य म पनि हो । सन् २०१६ मा पहिलो पटक ‘ए’ लाइसेन्स लिएका थियौं ।

खेल्दा जति इमान्दार रहेँ । प्रशिक्षकको जिम्मेवारी पनि उस्तै इमान्दारिताका साथ निभाइरहेको छुँ । सन् २०१० देखि १०१६ सम्म एन्फामा प्रशिक्षक भएर बसेँ । विदेशी क्लब सम्हाल्ने मौका पनि पाएँ । भारतमा ‘बि’ डिभिजन लिगको क्लब सम्हाले । बंगलादेशमा पनि ब्रदर्स युनियनलाई प्रशिक्षण दिएँ । खेलाडी र प्रशिक्षक दुवै भूमिकामा निकै सन्तुष्ट छुँ । प्रशिक्षक भएर यु–१६ मा पनि राम्रो गरियो । पछि दक्षिण एसियाली खेलकुदमा पनि स्वर्ण पदक पनि जित्यौँ नै । बंगबन्धु कप जित्यौँ ।

रेफ्रीपनि गरेँ तर, छोटो समयका लागि । प्रशिक्षक र खेलाडी जीवनमा निकै फरकता छ । आफ्नो जिम्मेवारी खेलाडी हुँदा र प्रशिक्षक हुँदा फरक त हुने नै भयो । सबै खेलाडीको अभिभावक बन्न पनि सक्नुपर्छ ।

साभार– फुटबलर्स मिसन टुगेदर्सले प्रकाशित गरेको फुटबलरको समर्पण फुटबलरलाई नामक स्मारिकाबाट गरिएको हो । मिसनसँग हाम्रो खेलकुद डटकमले अनलाइन सहकार्य गरेकाले आउने दिनमा स्मारिकामा रहेका अन्य लेख क्रमश: प्रकाशित हुनेछ ।

समर्पण फुटबलरका अन्य लेखहरु :

गणेश थापा – ‘फुटबलप्रति कुनै गुनासो छैन’

बाबुराम पुन – ‘मनबाट देशको माया कहिल्यै टाढा गएन’

अच्युतकृष्ण खरेल- ‘जति खेलियो कप्तानी नै गरियो’

राजुकाजी शाक्य – ‘रगत मै बगेको छ, फुटबल’

दीपक अमात्य – ‘जहाँ बसे पनि चिन्ता नेपाली फुटबलकै’

उपेन्द्रमान सिंह – ‘फुटबल बाहेक केही जानिन’